Państwa - miasta: zasady wykorzystania gry na lekcji

Zasady gry w "Państwa, miasta..." każdy zna. Poniżej wersja gry, której używałam na luźniejszych lekcjach w celu utrwalenia nazw geograficznych, roślin, zwierząt... oraz ożywienia ducha współzawodnictwa w klasie:)

1. Wszystkich uczniów podzielić na zespoły 3-4-osobowe (w liczniejszych zawsze u któregoś gracza spada motywacja, gdy kilku może myśleć za niego)

2. Każdy zespół wybiera sekretarza, który szybko pisze i będzie czytał to, co napisał i wymyślili wszyscy członkowie zespołu (tu można zaangażować nawet nieśmiałych).

3. Sekretarz sporządza tabelkę w poprzek kartki zeszytowej (najlepiej w kratkę), a w tabeli powinny zmieścić się rubryczki: PAŃSTWA, MIASTA (można 2 rubryczki: MIASTA W POLSCE, MIASTA POZA POLSKĄ), WODY (tu można wymieniać nazwy rzek, mórz, oceanów, jezior, zalewów itpd.) ROŚLINY,  ZWIERZĘTA, IMIONA (na osłodę, bo tu zawsze można coś wpisać), PUNKTY.

4. Każdy zespół nadaje sobie nazwę, albo otrzymuje numer, można też zapisać pierwsze litery imion członków zespołów.

5. Nauczyciel też rysuje na tablicy tabelę, w której poszczególnych kolumnach zapisuje nazwy zespołów (bądź ich numery, czy skróty imion) - tu będzie wpisywał punkty uzyskiwane przez zespoły w każdej z rund.

6. Teraz nauczyciel informuje o zasadach gry:
Jeden z uczniów z zespołu 1 wymawia głośno litery "X, Y, Z"', a zaraz potem po cichutku lub w myślach cały alfabet. Uczeń z zespołu 2 mówi po pewnym czasie "STOP" i wtedy uczeń z zespołu 1 głośno wypowiada literę, którą w tej chwili wypowiedział w swoim "cichym alfabecie". Wtedy natychmiast wszystkie zespoły zabierają się do wymyślania i zapisywania odpowiedzi.

Gdy któryś z zespołów zakończy pracę (tzn. ma wypełnione wszystkie kolumny tabeli w danej rundzie), mówi głośno "STOP" i głośno liczy do 10. Po wypowiedzeniu liczby "10" wszyscy odkładają długopisy - nie można już nic więcej dopisywać.

Teraz sekretarze zespołów kolejno mówią nazwy państw, a nauczyciel przyznaje im punkty, potem odczytują nazwy miast i nauczyciel znowu przyznaje punkty, które sekretarze zapisują w tabelce przy nazwach państw, miast, itd.

Jeśli 2 lub więcej grup poda tę samą nazwę otrzymują po 5 punktów.
Jeśli zespół podaje nazwę inną niż wszystkie pozostałe zespoły - otrzymuje 10 punktów.
Jeśli tylko jeden z zespołów podał nazwę, a pozostałe nie podały żadnej  lub podały błędną nazwę, otrzymuje 15 punktów.

Jeśli nazwa jest zapisana tylko częściowo (np. "Katowi...") można ją uznać za zapisaną całkowicie. Można też uznawać za poprawne nazwy zapisane błędnie, ale brzmiące prawidłowo ( np. zapis "Ditrojt", zamiast Detroit). Można też być bardziej restrykcyjnym. Decyzja ta należy do nauczyciela.
Nauczyciel też jest ostatecznym "sędzią" i on decyduje o ilości punktów przyznanej zespołowi.

7. Zaczynamy grę. Po każdej rundzie członkowie zespołu podliczają swoje punkty. Zapisują je na swoich kartkach i podają je ustnie nauczycielowi, który zapisuje je w tabeli na tablicy.

8. W kolejnych rundach zmieniają się uczniowie mówiący w myślach alfabet oraz słowo "STOP". Najlepiej, aby były to zmiany zgodne z kolejnością numerów zespołów.

9. Ostatnia runda powinna się zakończyć 5-10 minut przed końcem lekcji. Wtedy przedstawiciele zespołów podchodzą do tablicy, obliczają i zapisują sumę punktów uzyskanych we wszystkich rundach. Nauczyciel ogłasza zwycięzców, a oni dostają piątki. Albo nawet szóstki, jeśli zabłyśli szczególną wiedzą.

UWAGA! Jeśli zespół został przyłapany na nieuczciwości (np. na dopisywaniu nazw, gdy już skończyło się liczenie do "10" czy błędy w obliczeniach) zabiera mu się 50 punktów. Na szóstkę wtedy też raczej nie zasługuje.

Może się tak zdarzyć, że nauczyciel nie zna nazwy geograficznej, którą podaje zespół (np. może to być nazwa małego miasteczka w Belgii, gdzie jeden z uczniów ma rodzinę:). Wtedy członkowie zespołu mają możliwość udowodnienia swojej racji wskazując daną miejscowość w atlasie, jeśli jakiś znajduje się w klasie (jeśli nie ma atlasu samochodowego Belgii, rzecz jest nie do udowodnienia).  Warto jednak zaufać nauczycielowi, bo może on jednak zna wiele nazw małych miejscowości (łącznie z belgijskimi)

Zadania dla uczniów:
Zgodnie z zasadami gry najwięcej punktów uzyskuje zespół, który poda nazwę, jakiej nie wymienił inny zespół, a jeszcze lepiej jest znać nazwę, gdy nie znają jej inni. Można się zatem dobrze przygotować do gry, jeśli będziemy wiedzieli wcześniej  że taka lekcja nas czeka. Przygotowanie polega na tym, żeby napisać sobie na dużej kartce alfabet (jedna literka pod drugą, w pionie) i wyszukać w atlasie geograficznym czy przyrodniczym nazwy miast, państw, wód. Wpisać je na kartkę. Zajrzeć tam od czasu do czasu starając się zapamiętać jak najwięcej nazw.

Ciekawostka:
Najczęściej podawane przez uczniów nazwy miast na literę "A" to m.in. Augustów czy Amsterdam. A wiecie jak nazywa się stolica Madagaskaru? Antananarywa!
Zaś w Polsce nie zapominajcie o Annopolu. Szczególnie Anie powinny pamiętać, że to miasto leży w naszej Ojczyźnie.

Wiosenną porą - deszcz, rosa i mgła

Oczywiście deszcze, rosa i mgły nie są zjawiskami typowymi tylko dla jesieni, ale o tej porze roku 

można je obserwować dość często.

Poniżej kilka podstawowych informacji o nich.

Deszcz może być rzęsisty i gwałtowny, może być mżawką (szczególnie korzystna dla cery:), czyli inaczej "kapuśniaczkiem". Czasem mówi się, że "rzuca żabami" o szczególnie intensywnych i długotrwałych opadach.

Z czego składa się chmura?
Z bardzo małych kropelek wody i/albo kryształków lodu. Gdy gromadzi się ich coraz więcej i więcej, stają się coraz to większe, a chmura coraz cięższa. My widzimy ją jako coraz to ciemniejszą i coraz to niżej "wiszącą" nad ziemią. Chmury burzowe mają piękną łacińską nazwę cumulonimbus.

Jak powstaje deszcz?
Drobne kropelki wody w chmurze łącza się ze sobą w coraz to większe krople. Gdy kropli wody jest tak dużo i są tak ciężkie, że chmura  nie jest w stanie już więcej kropelek wody (kryształków lodu) "udźwignąć" (przyciąga je przecież Ziemia, co zwie się grawitacją) - spadają one po prostu na ziemię. A my obserwujemy to jako deszcz (albo śnieg..).


Skąd bierze się woda w chmurach?
Woda paruje z powierzchni ziemi, ze zbiorników wodnych, z roślin (przez tzw. aparaty szparkowe w liściach), zwierząt i ludzi (przez powierzchnię ciała oraz przez usta (widać to dobrze w czasie mrozów, gdy z ust wydostaje się "para" - nie jest to wtedy para wodna, ale już bardzo malutkie kropelki wody - sama para wodna nie jest widoczna!). Para wodna jest wodą w gazowym stanie skupienia. Jest bardzo lekka, a gdy na dodatek jest cieplejsza (a zatem lżejsza) od otaczającego ją powietrza  - unosi się do góry i ochładza (im wyżej, tym chłodniej, pamiętajcie!!!). Na skutek ochładzania para wodna przekształca się w ciecz, czyli powstają z niej małe kropelki wody. Baaardzo dużo kropelek wody tworzy chmurę.

Dlaczego para wodna zamienia się w ciecz (skrapla się)?
Na skutek ocieplania cząsteczki (drobiny) wszystkich substancji, w tym pary wodnej, zaczynają szybciej się poruszać. Po prostu otrzymują więcej energii (cieplnej).
Im szybciej się poruszają tym częściej się ze sobą spotykają. A cząsteczki wody mają tę właściwość, że przyciągają się nawzajem. Gdy zatem cząsteczki wody się ze sobą zetkną, łączą się ze sobą tworząc najpierw bardzo małą kropelkę wody. W miarę "spotykania" nowych cząsteczek wody kropla staje się coraz większa.

Czym jest mgła?
Mgła jest chmurą, tylko zawieszoną nisko nad ziemią. No i czasem bardzo rozległą. Składa się z małych kropelek wody, często o sporym zagęszczeniu (wtedy mówi się, że mgła jest "gęsta jak mleko"). Mgła pojawia się często o poranku lub wieczorem.

Promienie słoneczne próbują przebić się przez mgłę

To zdjęcie zrobiłam z jadącego samochodu. Mgła czasem bardzo utrudnia i spowalnia ruch na drogach, zła widoczność sprzyja wypadkom. Kierowcy mogą im zapobiec zmniejszając prędkość samochodu we mgle i używając świateł przeciwmgielnych.

Czym jest rosa?

Są to krople wody, które osiadły na liściach, kwiatach, samochodach, chodnikach i wszystkich obiektach na ziemi. Są dużo większe od kropli w chmurze czy we mgle. Rosa powstaje na skutek skraplania się pary wodnej zawartej w powietrzu.

Co się dzieje z rosą?

Paruje (im jest cieplej, tym szybciej) albo wsiąka w ziemię.
Dla niektórych zwierząt rosa bywa źródłem wody pitnej.  Na pustyni to czasem jedyne źródło wody.

O innych niż rosa osadach atmosferycznych czytaj w poście: "Zimową porą - szron, szadź i gołoledź"
O wilgotności powietrza można poczytać  w poście: "Hygrós - po grecku znaczy wilgotny"

Zadania dla Uczniów:

1. Jakie są skutki:
a) nadmiernych opadów deszczu i śniegu, intensywnych opadów gradu
b) niedostatecznej ilości opadów

2. Jakie środki ostrożności powinni przedsięwziąć kierowcy podczas jazdy we mgle?

3. Wyszukaj informacje o budowie deszczomierza. Spróbuj wykonać własny prototyp i sprawdź jego działanie. Zaprezentuj swój deszczomierz na lekcji, opowiedz, jak i z czego jest zbudowany i jakich pomiarów dokonałeś (możesz odczytać sprawozdanie, opowiedzieć własnymi słowami, wykonać plakat...). Prace można wykonać w parze z innym uczniem.

4. Wyszukaj informacje o rekordach opadów i susz w Polsce i na świecie - gdzie napadało najwięcej, gdzie najdłużej nie padało itp., itd.

5. Jakie działania podejmuje się w Polsce, aby ochronić ludzi i ich dobytek przed powodzią?

6. Dowiedz się, jak powstaje tęcza. Narysuj tęczę w zeszycie. Używając pryzmatu w słoneczny dzień pokaż powstawanie tęczy na powierzchni płaskiej powierzchni, np. ściany. Zaprezentuj inne doświadczenie, które pozwala otrzymać tęczę.