Humanitarium we Wrocławiu

Już otwarte! Mam nadzieję,że niedługo uda mi się na własne oczy zobaczyć. Na pewno jest to świetny pomysł na lekcję dla uczniów z Wrocławia i okolic.

http://www.humanitarium.pl/

Wyspa Bożego Narodzenia - (przed)świąteczna lekcja przyrody

Tak naprawdę na Ziemi istnieją dwie Wyspy Bożego Narodzenia (WNB). 
  Jedna z nich leży na Oceanie Indyjskim, 350 km na południe od indonezyjskiej wyspy Jawa i została nazwana przez brytyjskiego kapitana Williama Mynosa, który dopłynął do niej 25. grudnia 1643 roku.


Wyświetl większą mapę

   Druga zaś nosi też inną nazwę: Kiritimati i leży na Oceanie Spokojnym - James Cook wylądował na niej w przeddzień Bożego Narodzenia 1777 roku.


Wyświetl większą mapę


Zadania 1-4 dotyczą tej pierwszej :)

Zadania dla uczniów:
1. Na mapie konturowej świata (wybrać do druku mapkę World 3)  narysuj czerwoną linią opisaną poniżej trasę statku wypływającego z Polski i docierającego do WBN. Na trasie zaznacz porty (kropki z cyframi od 1 do 7), do których statek zawija aby uzupełnić zapasy pożywienia i słodkiej wody oraz dokonać niezbędnych napraw. Jeśli atlas do przyrody okaże się niewystarczający skorzystaj z atlasu gimnazjalnego lub innego atlasu geograficznego.
1. Gdynia
2. Rotterdam w Holandii
3. Lizbona w Portugalii
4. Port Hancourt u ujścia rzeki Niger do Atlantyku (Afryka)
5. Kapsztad w RPA
6. Maskareny
7. Wyspy Kokosowe


2. Narysuj zielonym kolorem trasę powrotną przez Kanał Sueski. Podobnie jak w zadaniu 1 zaznacz kropkami porty, do których statek zawinie w drodze (powinno być ich 5-7)

3. Korzystając ze skali mapy i linijki (jeśli używasz globusa użyj miarki krawieckiej) oblicz ile jest kilometrów w prostej linii z Polski do WBN. Ile to mil?

4. Jakie są współrzędne geograficzne WBN?

 Obejrzyj zdjęcia z relacji polskiego podróżnika, który odwiedził WBN na Pacyfiku. (w kilku częściach!).

Kluczbork - wizytówka miasta

Kluczbork

pas krajobrazowy: pas nizin środkowopolskich (na pograniczu z pasem wyżyn)
kraina geograficzna: Nizina Śląska (na pograniczu z Wyżyną Woźnicko - Wieluńską)
kraina historyczna: Śląsk
województwo: opolskie
powiat: kluczborski
liczba ludności: ok. 25000
ukształtowanie terenu: równinny
wysokość n.p.m.: 175 - 200 m n.p.m.
kompleksy leśne i obszary chronione w okolicy: Bory Stobrawskie, rezerwaty przyrody: Bazany, Komorzno, Krzywiczyny, Smolnik
rodzaj gleb w okolicy: bielicowe, brunatne i płowe
zlewisko, dorzecze: zlewisko M. Bałtyckiego, dorzecze Odry
ciekawe atrakcje turystyczne: muzeum im. Jana Dzierżona, rynek z barokowym ratuszem, park miejski, kościół ewngelicko-augsburski Chrystusa Zbawiciela, mury obronne.
rok uzyskania praw miejskich: 1252
herb miasta:









kilka zdjęć z miasta:

Ulica Krakowska, w głębi widoczna wieża kościoła ewangelicko-augsburskiego

Barokowy ratusz w rynku

Ule na dziedzińcu Muzeum im. ks. Dzierżona

Park Miejski

Zadania dla ucznia:
1. Na podstawie podanego wyżej wzoru stwórz wizytówkę jednego z podanych miast: Kłodzko, Trzebnica, Legnica, Suwałki, Słupsk, Kielce, Białowieża, Radom, Zamość, Tychy, Oława, Wałbrzych, Jelenia Góra. Skorzystaj z map tematycznych w atlasie do przyrody, przewodników turystycznych (odwiedź bibliotekę!), stron internetowych. Koniecznie napisz, co można zobaczyć na załączonych zdjęciach (mogą być wycięte z czasopism, pocztówki, wydruki itpd). Praca nie musi być wykonana z użyciem komputera.

2. Zajrzyj do atlasu samochodowego. Opracuj 2 trasy dojazdu z Wrocławia do Kluczborka - wypisz kolejno większe miejscowości, przez które trzeba przejechać. Trasy mogą się częściowo pokrywać (czasem zdarza się przecież remont pewnego odcinka drogi). Podaj długość tras w km. Którą wybierzesz, gdy będziesz kierowcą? Dlaczego?

3. Dowiedz się ile kosztuje bilet PKP i PKS z Wrocławia do Kluczborka. Jak długo jedzie się tam autobusem, jak długo pociągiem. Który środek transportu wybierzesz? Dlaczego właśnie ten? Podaj źródła, z których skorzystasz, aby uzyskać powyższe informacje.

Pleśń

Pleśnie to też grzyby - ludzie wykorzystują je do produkcji serów i leków (o tym w poprzednim wpisie). Dzisiaj o tych pleśniach, które ludziom szkodzą.


Jak pleśnie wpływają na organizm?
- spożycie pokarmów nadpleśniałych może spowodować bóle brzucha i biegunkę
- częstsze spożywanie pleśni sprzyja poważnym chorobom układu pokarmowego
- pleśnie produkują substancje, które są rakotwórcze
- wdychanie zarodników pleśni może powodować uczulenia



Jak zapobiegać pojawieniu się pleśni na produktach spożywczych?
- przechowywać je w lodówce,
- unikać wilgoci w miejscu przechowywania produktów*
- miejsca przechowywania pożywienia często czyścić i sprzątać

Jeśli zauważymy na pokarmie pleśń nie wystarczy jej wyciąć czy usunąć. Trzeba cały produkt wyrzucić. Widoczne fragmenty pleśni pojawiają się już wtedy, gdy cały produkt jest przerośnięty strzępkami grzyba.


*Chleb często przechowuje się w woreczku foliowym, aby nie wysechł. Jeżeli przypuszczamy, że już go nie zjemy - lepiej wyjąć go z worka i pozwolić mu wyschnąć. W ten sposób uchronimy go przed spleśnieniem. Suchy chleb można wykorzystać do karmienie zwierząt, np. koni, namoczonym - można w zimie karmić ptaki. Nigdy nie podawaj zwierzętom nadpleśniałego chleba!!!

Jak uniknąć powstawania zagrzybień na ścianach pomieszczeń?
- często je wietrzyć
- wycierać wilgotne podłogi do sucha
- unikać gromadzenia dużej ilości wilgociolubnych roślin w jednym miejscu

Pleśń z reguły hoduje się sama najczęściej tam, gdzie jej nie chcemy. Aby jednak wyhodować ją świadomie trzeba przypomnieć sobie, jakich warunków wymagają do wzrostu i rozwoju grzyby. Grzyby są cudzożywne, a zatem potrzebują podłoża zawierającego składniki organiczne. Są gatunki potrzebujące tlenu i takie, którym on nie jest potrzebny. Potrzebują też wilgoci i odpowiedniej temperatury.

Wyhoduj pleśń:
- Kawałek kromki chleba skrop wodą, włóż do woreczka i połóż w miejscu o temperaturze pokojowej (ok.20-22 stopnie Celsjusza)
- Podobny sam zestaw umieść w ciemnym miejscu, np. w szczelnej puszce lub owiń folią aluminiową
- Taki sam zestaw umieść w lodówce
- Kolejny zestaw pozbaw dostępu wody (nie skrapiaj kromki dodatkowo wodą)
- Ostatni zestaw: umieść w woreczku kawałek wysuszonego chleba

Ponumeruj zestawy, przy każdym numerze zapisz warunki hodowli pleśni i zanotuj:
- w której próbce najwcześniej pojawią się oznaki pleśnienia?
- czy pleśnie wyhodowane w różnych próbkach są inne czy takie same?
Stwórz tabelkę, w której zapiszesz porównanie warunków wzrostu pleśni z wszystkich próbek i wyniki badania (tzn. czas, po którym na chlebie pojawiła się pleśń oraz wygląd pleśni lub inne ważne uwagi).

Znaczenie grzybów

O tym, jak są zbudowane grzyby będzie mowa na lekcji. Poniżej kilka przydatnych uzupełnień:

Jaka jest rola grzybów w przyrodzie?
- są reducentami - rozwijają się na martwych organizmach i ich szczątkach i sprawiają, że ich ciała stają się częścią gleby (mówimy, że grzyby rozkładają martwe organizmy, tzn. skomplikowane, organiczne związki chemiczne, z których są zbudowane organizmy, grzyby przekształcają w związki o budowie prostej, nieorganiczne). Współdziałają przy tym z bakteriami, dżdżownicami i wieloma innymi organizmami żyjącymi w glebie. Ich rola jest zatem bardzo ważna.

Ten martwy pień rozpada się m. in. pod wpływem grzyba

- są pasożytami roślin i zwierząt

Ten grzyb czerpie z drzewa wszystkie potrzebne mu substancje pokarmowe. Może doprowadzić z czasem do śmierci drzewa. Fot. Maria Wiaderek

 - są symbiontami - niektóre grzyby wchodzą w ścisły związek z glonami tworząc porosty

Chrobotek - Cladonia sp.

 - wchodzą też w symbiozę z korzeniami drzew, która nosi nazwę mikoryzy
- są pożywieniem zwierząt

Ten borowik smakował niejednemu zwierzakowi

Jak człowiek wykorzystuje grzyby?
- jako posiłki lub dodatki do posiłków (np. kasza gryczana w sosie grzybowym, pierogi z kapustą i grzybami itd.). Najbardziej polecanymi gatunkami, które każdy może zbierać są grzyby leśne: borowik, podgrzybek, koźlak, maślak czy kurka (pieprznik jadalny). Substancje zawarte w grzybach mają działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe. Grzyby zawierają wiele cennych składników odżywczych: witaminy A, B, D i pierwiastki: magnez, miedź, potas, wapń, cynk czy selen.
- do produkcji serów pleśniowych
- do produkcji leków (antybiotyk penicylina używana w leczeniu infekcji bakteryjnych otrzymana została po raz pierwszy z grzyba-pleśni o łacińskiej nazwie Penicillium). Grzyby mają też działanie przeciwnowotworowe (np. reishi czyli lakownica lśniąca), są wykorzystywane w leczeniu AIDS (shiitake czyli twardnik jadalny) lub mają działanie przeciwmiażdżycowe (boczniak ostrygowaty, pieczarka), wykorzystuje się je do leczenia choroby Parkinsona czy Alzheimera, pomagają też kontrolować cukrzycę.

Jak grzyby szkodzą człowiekowi?
- powodują choroby - grzybice, pleśniawki...
- atakują rośliny uprawne (np. drzewa owocowe, zboża) powodując znaczące zmniejszenie plonów
- powodują psucie się żywności (pleśnienie)
- rozwijają się w wilgotnych pomieszczeniach szpecąc ściany czarnym nalotem trudnym do usunięcia, powodując nieprzyjemny zapach, szkodzą wtedy również zdrowiu człowieka (wdychanie zarodników pleśni nie sprzyja alergikom)

Ciekawostka:
Szacuje się, że na Ziemi występuje około 5 milionów gatunków grzybów, a opisano i nazwano zaledwie ok. 100 tysiecy z nich.


Zadania dla uczniów:
1. Co by się stało, gdyby na z Ziemi zniknęły nagle wszystkie grzyby? Napisz w zeszycie tekst, w którym zamieścisz swoje przypuszczenia.
2. Jak zabezpieczać pokarmy przed pleśnieniem? Podaj wszystkie znane Ci sposoby.
3. Zetnij kapelusz grzyba blaszkowego. Połóż go na białej kartce w suchym miejscu, blaszkami do dołu i zostaw na kilka dni. Po tym czasie podnieś kapelusz - na kartce powinny pojawić się zarodniki - wysypały się z kapelusza układając się we wzór blaszek. Można spróbować utrwalić tak powstały obraz za pomocą lakieru do włosów lub szerokiej, przezroczystej taśmy samoprzylepnej. Wklej go do zeszytu.
4. Wybierz się na grzybobranie i przynieś do klasy 5 różnych grzybów, których nazwy znasz. W rozpoznaniu gatunków może pomóc Ci atlas grzybów z ilustracjami. Określ, które z nich są jadalne. Gdzie je znalazłeś, w jakim lesie (iglastym, liściastym, mieszanym?), w sąsiedztwie jakich drzew?

Zainteresowanym grzybami polecam bloga Moje grzybowisko z pięknymi zdjęciami rozmaitych gatunków grzybów i nie tylko.

Rola wody w naszym organizmie

"Organizm ludzki jest zbudowany w 70% z wody. Woda zawarta we krwi pomaga w rozprowadzaniu składników odżywczych do wszystkich zakątków ciała. Jest konieczna do pracy wszystkich narządów wewnętrznych. 

Bez wody żołądek nie daje sobie rady z trawieniem, czego skutkiem są zaparcia. W nerkach zbiera się skoncentrowana porcja odpadków i toksyn, a mnożące się bakterie wywołują zapalenia. Niedostateczne nawodnienie nieustannie pracujących mięśni powoduje ich bolesne skurcze, ścierpnięcia, a także ogólne poczucie osłabienia i zmęczenia. Mózg bez dostatecznej ilości wody otrzymywanej wraz z krwią też odmawia posłuszeństwa - nie można zebrać myśli, człowiek łatwo traci cierpliwość, szybko się irytuje, ma złe samopoczucie, nic go nie cieszy i nie może pracować.

Dlaczego? To wszystko z powodu niepicia wody. (...)

Dorosły człowiek powinien dziennie wypijać co najmniej półtora litra wody, najlepiej czystej, niegazowanej wody mineralnej. Nie wolno czekać aż organizm zacznie się dopominać o coś do picia - bo uczucie pragnienia to pierwszy sygnał odwodnienia. (...) Trzeba po prostu pić po trochu wodę przez cały dzień, zawsze mając ją ze sobą"

Beata Pawlikowska

"Blondynka na safari"

Fragment książki znanej podróżniczki dokładnie uświadamia czytelnikowi, jak ważna jest woda. Nie zapominajcie jej zabrać do szkoły. Jest potrzebna i latem, i zimą (gdy suche powietrze ogrzewanych wnętrz bardzo wysusza nasze ciała), i na gimnastyce, i na matematyce. 

Nie warto pić napojów gazowanych (powodują wzdęcia), słodzonych (psują zęby i sprzyjają nadwadze), sztucznie barwionych i aromatyzowanych (mogą powodować uczulenia, niektóre dodatki typu "E- " obniżają zdolność koncentracji).

Nie zapominajcie, że Wasze zwierzęta też potrzebują dostępu do świeżej wody :)

Zadania dla uczniów:

Porównaj etykiety trzech wód, które można kupić w sklepie. Weź pod uwagę wody źródlane i mineralne. 

1. Narysuj tabelkę, w której porównasz te wody. Nadaj jej tytuł. Zawrzyj w niej informacje o:
- nazwie wody,
- miejscu, skąd jest pobrana,
- ogólnej zawartości rozpuszczonych składników mineralnych,
- nazwie instytucji, która ją bada,
- sposobie przechowywania.

2. Na etykiecie możesz zobaczyć skróty: Mg, Ca, K, Na, S, Cl.  Co one oznaczają? Jaką rolę w organizmie pełnią te substancje, które oznacza się symbolami Mg i Ca?

3. Wyszukaj na mapie 5 nazw miejscowości, które mają w swojej nazwie słowo "- Zdrój". W miejscowościach zdrojowych wykorzystuje się lecznicze właściwości różnych wód. Wybierz jedną z tych miejscowości i opisz właściwości lecznicze źródeł, które w niej się znajdują.

Ergonomia dla uczniów

Początek roku szkolnego to dobry czas, aby przypomnieć kilka zasad ergonomii. Ergonomia to dziedzina wiedzy, która ma za zadanie stworzyć jak najlepsze warunki do pracy.

To moje miejsce do pracy umysłowej

Zgodnie z zasadami ergonomii najlepsze warunki do pracy dla ucznia to:
- właściwe oświetlenie (dla praworęcznych z lewej strony, dla leworęcznych - z prawej), lepsze dla oka jest światło dzienne niż żarówkowe - wymaga wydatkowania przez oko mniejszej ilości energii. Korzystny jest też jasny blat stołu (odbija światło i do oka dociera go dzięki temu więcej)
- wysokość stołu i krzesła dostosowana do wzrostu (nogi mają się opierać o podłogę, łokcie o blat) - poniżej wklejam przydatną tabelkę - aby ją zastosować trzeba znać swój wzrost.
- porządek na stanowisku pracy
- pomieszczenie do nauki wywietrzone, czyste (nie zakurzone!), wystarczająco ogrzane (zimą wietrzymy  kierując się rozsądkiem)
- cisza przy nauce (wykluczony jest włączony telewizor czy komputer, chyba, że jest narzędziem nauki, np. języka obcego)
Uczeń zasiadający do pracy nie powinien być głodny, ani spragniony (napijcie się wody przed lekcją!), a za to wypoczęty. Musi mieć też ochotę do nauki i wygodne ubranie. Na stole do nauki nie powinno być jedzenia czy picia, bo można książki niechcący zabrudzić.

Numer wielkości stołu i krzesła	1	2	3	4	5	6
Zakres wysokości ciała użytkownika (mm)	980-1120	1121-1270	1271-1420	1421-1570	1571-1720	1721-i powyżej
Wysokość do górnej powierzchni siedziska(+/-10mm)	260	300	340	380	420	460
Wysokość do górnej powierzchni płyty stołu (+/-10mm)	460	520	580	640	700	760
Oznaczenie wielkości (kolor)	pomarańczowy	fioletowy	żółty	czerwony	zielony	niebieski
Najważniejsze wymiary mebli szkolnych wg PN-ISO 5070 "Meble szkolne i przedszkolne. Stoły i krzesła. Podstawowe wymiary funkcjonalne"

Zadanie dla uczniów:
Sfotografuj swoje domowe miejsce do nauki. Następnie zmień na nim 5 rzeczy i znowu sfotografuj. Obydwa zdjęcia naklej na kartkę i zaproś kolegów do zabawy - niech znajdą 5 różnic między obrazkami.

Jak zaprząc bakterie do roboty?

Lato to dobry moment na wykorzystanie różnorodnych umiejętności bakterii. Wierzę, że wszystkie poniższe przepisy może zrealizować w domu każdy uczeń szkoły podstawowej, czasem z niewielkim wsparciem osoby dorosłej (np. przy nalewanie wrzątku). Proponuję zacząć od jogurtu, który, wyjęty z lodówki, świetnie chłodzi w upalne dnie, a jego wykonanie jest bajecznie proste

Jogurt

Zagotować 1 litr mleka. Kiedy wystygnie wlewamy do niego kubek jogurtu naturalnego, mieszamy łyżką i odstawiamy w ciepłe, zacienione miejsce na kilka godzin, np. na noc. Rankiem mamy pyszny, gęsty jogurt, który można kroić nożem. Wystarczy dosypać do niego owoce sezonowe, płatki śniadaniowe dowolnego rodzaju i zjeść ze smakiem. 

 

Deser z własnym jogurtem - lepszy niż lody i bita śmietana!

 Bakterie, które “produkują” jogurt. Najczęściej na kubeczkach jogurtu w sklepie znajdziemy nazwy Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium. Jogurty otrzymuje się też ze szczepów Lactobacillus bulgaricus czy Lactobacillus casei. Jest w nich także Streptococcus thermophilus. Dzięki działaniu tych bakterii mleko zmienia swój skład i staje się lżej strawne. Uczestniczą też one w produkcji niektórych witamin w przewodzie pokarmowym człowieka, stanowią barierę ochronną przed chorobotwórczymi grzybami (dlatego zaleca się je w kuracji poantybiotykowej), mogą je jeść osoby uczulone na mleko krowie.

Ogórki małosolne

Surowe ogórki gotowe do kiszenia

Małe, zgrabne ogórki, zebrane jak najwcześniej rano namoczyć w zimnej wodzie około godziny.

(Można nakłuć igłą "cerówką" lub wykałaczką - wtedy nie staną się puste w środku). 

Umieścić je w słoiku. 

Dołożyć korzeń chrzanu, koper (baldachy z nasionami), czosnek (dodatkowo, jeśli mamy: liście wiśni, chrzanu lub czarnej porzeczki)

Sporządzić zalewę z wrzącej wody i soli w proporcji: 1 płaska łyżka soli na 1 litr wody.

Ogórki muszą być dokładnie przykryte roztworem.

Odczekać kilka dni i jeść. Mniam, mniam!

Kwas buraczany

2 duże buraki obrać i pokroić w cienkie plastry. 

Wrzucić do słoja o pojemności 1,5 l. 

Dorzucić  4 ząbki czosnku przekrojone wzdłuż, liść laurowy, ziele angielskie, ewentualnie inne warzywa korzeniowe (marchew, seler, pietruszka).

Osolić według smaku (najlepiej solą kamienną, bez antyzbrylacza). 

Zalać przegotowaną, letnią wodą. 

Na wierzch położyć kawałek żytniego chleba na zakwasie (jest on nośnikiem pożądanych drobnoustrojów, choć kwas udaje się i bez niego), który należy ostrożnie wyjąć po 2 dniach. 

Wierzch słoika przykryć lnianą ściereczką i pozostawić na 7 – 10 dni w ciepłym, zacienionym miejscu. 

W czasie kiszenia można zbierać pianę gromadzącą się na powierzchni powstającego kwasu. Powinien robić się ciemnobordowy, gęstniejący. Jeśli jest brązowawy, rzadki, albo co gorsza zauważymy na powierzchni pleśń, należy kwas wylać i podjąć nową próbę, gdyż to oznacza, że rozwinęły się w nim nie te bakterie, na których nam zależało.

Gotowy kwas należy odcedzić przez gęste sitko, zlać do szklanych pojemników i przechowywać w lodówce (nawet przez kilka miesięcy). Na bazie tego kwasu można robić pyszny barszcz, można go też popijać po rozcieńczeniu z wodą lub bulionem i osoleniu według uznania. Jest to napój bardzo bogaty w rozmaite witaminy i sole mineralne, sprzyjający tworzeniu się krwi, szczególnie zalecany w okresie jesienno – zimowym.

Zadanie dla ucznia: wymyśl własny deser z jogurtem domowej produkcji i podaj go rodzinie lub kolegom na deser!

Widokówki - kolekcja turystyczna

Zebranie kolekcji widokówek jest dobrym zadaniem na wakacje, a nawet na dłuższy czas w okresie roku szkolnego.

Aby zebrać i odpowiednio zaprezentować kolekcję należy przestrzegać określonych zasad:

- kolekcja powinna zawierać 10 różnych pocztówek
- powinny się na nich znajdować jeden lub kilka  (max. 4!) fotografie ciekawych obiektów turystycznych (np. zamków, kościołów, pomników przyrody, obiektów muzealnych itpd.)

Przykłady widokówek, które mogłyby znaleźć się w kolekcji

- kartki należy przykleić z jednej strony za pomocą taśmy klejącej do sztywnego kartonu w taki sposób, aby można je było odgiąć i zobaczyć informację o obiekcie zapisaną na odwrocie
- kolekcja powinna mieć nagłówek (np. "Moja kolekcja pocztówek" albo "Widokówki - kolekcja turystyczna" lub inny) i być podpisana (imię, nazwisko, klasa)

- uczeń powinien wybrać jedną pocztówkę i potrafić ciekawie opowiedzieć o widocznym na niej obiekcie (czytanie z kartki wykluczone!)
- uczeń powinien potrafić wskazać miejsca z widokówek na mapach w atlasie do przyrody i powiedzieć w jakim pasie krajobrazowym i w jakiej krainie geograficznej leży to miejsce (jeśli jest to kartka z Polski) albo w jakim kraju i w jakiej krainie geograficznej ono leży (jeśli jest to miejsce poza Polską). Pod kartką lub na jej odwrocie można sobie dla utrwalenia zapisać te informacje.

Jakie kartki nie nadają się do kolekcji turystycznej?
- brudne, naddarte czy pogniecione
- zawierające więcej niż 4 obrazki na kartce. Taka pocztówka jest z pewnością piękną pamiątką, ale obrazki na niej są zbyt małe, aby można było rozpoznać szczegóły
- z krajobrazami, które można znaleźć w wielu miejscowościach (np. brzeg morski o zachodzie słońca). Na pocztówce powinny być raczej widoki charakterystyczne dla pewnej konkretnej okolicy (np.wybrzeże klifowe nad morzem w Wolińskim Parku Narodowym)

 Przykłady kartek, których należy unikać w zbiorze:

Skąd wziąć widokówki?
- najlepiej kupić w miejscowościach, które odwiedzamy w czasie wakacji
- poprosić krewnych i znajomych, aby je nam przysłali albo przywieźli
- można w klasie wymienić się adresami i nawzajem powysyłać sobie kartki z wakacji (To naprawdę nie przeszkadza, że kilka osób będzie miało kartki z tych samych miejsc)
- jeśli ktoś mieszka w dużym mieście i nigdzie nie wyjechał na wakacje może zebrać kolekcję widokówek pokazujących ciekawe dla turysty obiekty tylko z tego jednego miasta
- znaleźć adres szkoły w miejscu, z którego chcemy mieć kartki. Napisać do uczniów z klasy równoległej prosząc o wysłanie widokówek, a w zamian wysyłając swoje. Trzeba to zrobić za wiedzą i zgodą nauczyciela, a najlepiej pod jego kierunkiem.

W czasie wakacyjnych wędrówek można zbierać nie tylko widokówki - warto zwrócić uwagę na bilety wstępu (np. na wieżę widokową lub do parku narodowego), czasem w informacji turystycznej w danej miejscowości można dostać ciekawe foldery z informacjami o okolicznych atrakcjach turystycznych, promocyjne zakładki do książek czy nalepki.

Wakacyjne plakaty z widokówkami mogą być piękną ozdobą klasy przez długie zimowe miesiące.

Winniczek i spółka

Ślimaki razem z małżami i głowonogami należą do grupy zwierząt zwanej mięczakami. Wszystkie mają miękkie ciało, a wiele z nich wytwarza piękne muszle. U wielu gatunków muszli nie ma wcale, bywają też szczątkowe muszle schowane w ciele.

Spójrzcie na filmik o winniczku:

Łakomczuch z niego, prawda?

Ślimaki są utrapieniem wszystkich właścicieli ogrodów, gdyż potrafią zjeść naprawdę dużo, a gustują szczególnie w młodych, delikatnych liściach, pączkach, warzywach i owocach. W poszukiwaniu pożywienia kierują się głównie węchem i dotykiem - wzrok mają bardzo słaby. Same są ważnym ogniwem łańcuchów pokarmowych - żywią się nimi ropuchy, jaszczurki, liczne ptaki czy jeże.

Winniczek jest pod ochroną, a to oznacza, że nie wolno go zabijać, ani robić mu krzywdy. Inne ślimaki, które łatwo można spotkać w ogrodach to wstężyk ogrodowy (można go również zobaczyć w filmiku obok winniczka) czy pomrów (pomrowik) taki, jak ten poniżej:

Tędy przeszedł ślimak zostawiając ślad ze śluzu

Nad stawem czy rzeką, na płyciźnie, można zauważyć muszle, których właścicielami są żyworodka, błotniarka (na zdjęciu poniżej to ta spiczasta)  lub zatoczek (ten powyżej błotniarki). Rzadko widuje się szczeżuje, gdyż potrzebują bardzo czystej wody.

fot. Małgorzata Pietrzycka, www.tominowo.blogspot.com

Na zdjęciu poniżej zaznaczyłam przykładowe mięczaki bałtyckie, których muszle można znaleźć na plaży:

A oto szczątkowa muszla mątwy (zwana błędnie "kością mątwy"), która za życia zwierzaka pozostaje schowana w ciele. Ja znalazłam ją na plaży nad Morzem Śródziemnym. Hodowcy ptaków częstują nią swoich podopiecznych, gdyż jest bogatym źródłem wapnia.

Zadanie wakacyjne dla ucznia:
Zbierz kolekcję muszli mięczaków. Ustal, które z nich należą do małży, a które do ślimaków (słodko- / słonowodnych lub lądowych). Jak nazywają się te gatunki? Zapisz też miejsce i czas ich znalezienia (np. "w ogródku działkowym na Pilczycach we Wrocławiu"). Niedopuszczalne jest "wyganianie" ślimaka z muszli w celu jej pozyskania!!! Możesz też wyszukać ciekawe informacje o Twoich znaleziskach w Internecie lub bibliotece. Kolekcję z co najmniej 5 różnych muszli wraz z opisem zaprezentujesz na lekcji w szkole.

A to moja kolekcja, która wisi na ścianie (muszle przyklejone klejem polimerowym do antyramek). Bystre oko znajdzie w niej nie tylko muszle mięczaków (kliknąć w celu powiększenia).

Wakacyjne zielarstwo - część 2

“Herbatki” ziołowe

Własną “herbatkę” można sobie zrobić samodzielnie zamiast kupować produkt aromatyzowany i barwiony, skomponowany ze składników o niewiadomym pochodzeniu, np. z roślin rosnących przy ruchliwej drodze lub niedokładnie wysuszonych, nadpleśniałych. 

Pamiętać jednak należy również o tym, że zwykłe “ziółka” mogą mieć często bardzo silne działanie na organizm szczególnie małych dzieci, osób w podeszłym wieku czy ze specyficznymi schorzeniami. 

Poniżej przedstawione przepisy opracowałam sama na podstawie literatury fachowej, którą przytaczam poniżej. Składniki mieszanek mają często podobne lub bardzo łagodne działanie, nie ma przeciwwskazań, aby pic je razem. Polecam też krótki czas zaparzania (ok5-7 minut) i duży stopień rozcieńczenia.

Suszone rośliny w słojach przygotowane do mieszania

Herbatka “WESOŁA BALLADA”

• Herbata zielona (Camelia sinensis) – 1 część
• Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – płatki – 2 części
• Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) – koszyczki – 1 część
• Poziomka pospolita (Fragaria vesca) – liście – 2 części

Herbatka “TO LUBIĘ”

• Poziomka pospolita (Fragaria vesca) – liście – 2 części
• Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – płatki – 2 części
• Herbata czarna Yunnan (Camelia sinensis) – 1 część
• Robinia akacjowa (Robinia pseudoaccacia) – płatki – 1 część

Herbatka “SŁONECZNY PRZYSMAK”

• Herbata czarna Yunnan (Camelia sinensis) – 1 część
• Jabłko suszone – 2 części
• Chaber bławatek (centaurea cyanus) – kwiaty języczkowate– 1 część
• Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – płatki – 2 części

Herbatka “PRZERWA W PRACY”

• Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) – koszyczki – 1 część
• Mięta (Mentha sp.) - liście – 2 części
• Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – płatki – 2 części
• Jabłko suszone – 2 części

Herbatka “LIPCOWY SPOKÓJ”

• Lipa (Tilia sp.) - kwiatostany z podsadką - 2 części
• Malina właściwa (Rubus idaeus) - liście – 1 część
• Porzeczka czarna (Ribes nigrum) – liście – 1 część

• Poziomka pospolita (Fragaria vesca) – liście – 1 części

Herbatka “DOMOWA”

• Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) – koszyczki – 2 części
• Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – płatki – 4 części
• Poziomka pospolita (Fragaria vesca) – liście – 3 części
• Chaber bławatek (centaurea cyanus) – kwiaty języczkowate– 1 część
• Herbata zielona (Camelia sinensis) – 1 część

Herbatki zaparzam przez 5 – 7 minut i słodzę miodem (w ten sposób tracę niestety moc jego cennych właściwości, ale aromat i smak miodu zostają i bardzo wzbogacają smak napoju).

Bibliografia:

• Górnicka J., “Apteka natury”, Agencja Wydawnicza COMES, Warszawa, 1992.
• Kuźniewski E., Augustyn – Puziewicz J., “Przyroda apteką. Jak rozpoznawać i stosować zioła”, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 2006.
• Sarwa A., “Lecznicze przyprawy”, Wydawnictwo “Książka i Wiedza”, Warszawa, 2001.
• Strzelecka H., Kowalski J., red. “Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2000.
• “Słownik botaniczny”, Państwowe Wydawnictwo “Wiedza Powszechna”, Warszawa, 2003.
                                                                                                                                                  Zadanie wakacyjne dla ucznia:
  Wykonaj własną mieszankę ziół do picia wg przedstawionego wyżej przepisu lub wg własnego pomysłu. Napisz sprawozdanie z jej przygotowania: "Jak zrobiłem/-am własną herbatkę". W sprawozdaniu powinny być wymienione składniki napoju, miejsce i czas ich zebrania, właściwości poszczególnych roślin, ich rysunki albo fotografie (możesz wykorzystać zdjęcia/rysunki z książek robiąc np. kserokopie i podając ich źródło). Do sprawozdania dołącz próbkę herbatki. Miłej zabawy!!!