Już niedługo, z nadejściem wiosny, nasze otoczenie zaroi się od rozmaitych owadów. Poniżej ciekawe fakty dla zainteresowanych entomologią. I oczywiście zadania do wykonania :)
Owady są bardzo bogatą w gatunki grupą organizmów. Pewne wyobrażenie o liczbie gatunków daje zdjęcie zrobione w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego (kliknąć na zdjęcie w celu powiększenia):
Największe owady świata - Uwaga! Nie wszystkie zwierzęta pokazane w tym linku są owadami!!! - przeliczcie odnóża
Owady pod mikroskopem i jeszcze raz owady pod mikroskopem
 |
| Ręka mojej Córki przysłania trochę najdłuższego owada świata - patyczaka-giganta |
Jak odróżnić owada od pajęczaka?
- Policzyć odnóża (nie mówimy przy owadach o "nogach" tylko właśnie o "odnóżach"). Powinno być ich 3 pary, czyli 6 sztuk. Jeśli mamy do czynienia z pajęczakiem - odnóży będzie 8. Stwór może mieć ich też więcej, wtedy zapewne będzie wijem, a może nawet skorupiakiem...
- Zaobserwować, z ilu części składa się ciało. Owady mają 3 części ciała: głowę, tułów (z niego wyrastają skrzydła) i odwłok, a pajęczaki - głowotułów (czyli głowa jest tu "zrośnięta" z tułowiem) i odwłok)
Co owady robią w zimie?
Gdy nadchodzą pierwsze jesienne przymrozki dorosłe owady giną - nie znoszą mrozu. Niektóre dorosłe owady, jajeczka, larwy czy poczwarki zimują ukryte pod korą, grubą warstwą jesiennych liści, w załomach skał, zagrzebane w ziemi. Ochroną przed mrozem jest też woskowa osłonka jajeczka, czy kokon. Zimą płyny ustrojowe owada zmieniają swój skład, dzięki temu stają się odporniejsze na zamarzanie. Mrówki zapadają w "sen zimowy" w mrowisku. Motyl rusałka admirał odlatuje z Polski na cieplejsze południe Europy. Niektóre dorosłe owady wyszukują cieplejsze miejsca w siedzibach ludzkich. Larwy ważek zimują w zbiornikach wodnych, zagrzebane w mule.
Więcej na ten temat możecie przeczytać w bardzo ciekawym tekście "Gdzie motyle zimują"
Czy owady mają krew?
Tak, ale nie jest czerwona tylko przezroczysta. Nie przenosi też tlenu czy dwutlenku węgla, jak krew człowieka, a jedynie składniki pokarmowe.
Czy owady mają kości?
Nie mają, podobnie jak wszystkie bezkręgowce. Mają za to ciało osłonięte chitynowym oskórkiem. Chityna jest na tyle twarda, że może skutecznie ochronić miękkie wnętrze ciała przed urazem w wyniku upadku czy zgniecenia (oczywiście do pewnego stopnia!), a zatem pełni podobną funkcję jak np. nasza klatka piersiowa chroniąca serce i płuca.
Ciekawostki o owadach - ciąg dalszy
Zabawa w entomologa - fotorelacja z warsztatów terenowych Można tu zobaczyć na zdjęciach rozmaity sprzęt służący do fachowego odłowu owadów.
Zadania dla uczniów:
1. Obejrzyj filmik. Jaki gatunek owada na nim pokazano? Co robi i dlaczego? Opowiedz na lekcji o jego życiu i zwyczajach (bez zaglądania do kartki!).
2. Dopisz pierwsze człony nazw owadów występujących w Polsce:
a. .............................................. siedmiokropka
b. ............................................. rogacz
c............................................... drukarz
d. ............................................. trupia główka
e. ............................................. żałobnik
f. .............................................. kasztanowcowiaczek
g. .............................................. ziemniaczana
h. ............................................. zbożowy
i. .............................................. miodna
j. .............................................. żeglarz
k. ............................................. morwowy
l. .............................................. domowa
Na czerwono podkreśl szkodniki (w jaki sposób szkodzą człowiekowi?), na zielono - owady pożyteczne dla człowieka (jaki mamy z nich pożytek?), na niebiesko - gatunki chronione.
3. Wyobraź sobie, że jesteś dyrektorem Parku Krajobrazowego. W Twoim Parku rosną stare, cenne dęby - każdy z nich jest pomnikiem przyrody. Zostały zaatakowane przez bardzo rzadkiego, chronionego chrząszcza - kozioroga dębosza (więcej o tym, jak chrząszcz ten niszczy drzewa przeczytasz tutaj). Istnieje zagrożenie, że po pewnym czasie dęby będą wyglądać tak:
Podejmij decyzję: czy chronić cenne drzewa, zabijając chrząszcze? Czy poświęcić drzewa dla chronionego gatunku owada? A może znajdzie się jakieś inne rozwiązanie tego problemu? Odpowiedź uzasadnij.
4. Spisz na kartce pytania do nauczyciela na temat owadów i wręcz mu na lekcji. Jeśli coś szczególnie Cię interesuje - zadaj pytanie w komentarzu pod postem - spróbuję na nie odpowiedzieć.
