Jak zrobić piramidę pokarmową?

Najlepiej zdecydować się na wersję płaską. Wziąć duży kawałek papieru, np. z bloku technicznego A3 (lub większą) i naszkicować na nim, z użyciem linijki i ołówka, trójkąt równoramienny, w którym wydzielimy piętra piramidy. A co na tych piętrach? O tym poniżej.

1. Nie zapomnijcie o tytule: PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ (wyraźnie!)

2. Potem szkicujemy trójkąt wg instrukcji ze wstępu. Dzielimy go na 6 pięter o tej samej wysokości.

3. W podstawie umieszczamy piętro aktywności fizycznej, które jest konieczne i obowiązkowe dla każdego, kto chce być zdrowy. Wklejamy lub rysujemy obrazki ludzi uprawiających rozmaite dyscypliny sportowe. Warto pokazać, że wcale nie musi to być coś szczególnie wysiłkowego. Owszem - dźwiganie ciężarów jest ok, ale dla tych mniej ambitnych nawet spacer z psem, wbieganie czy wchodzenie po schodach, poranna gimnastyka są jak najbardziej wskazane.

4. Do wykonania pozostałych pięter najlepiej zdają egzamin gazetki reklamowe z supermarketów. Nad piętrem aktywności fizycznej umieszczamy piętro warzywno-owocowe.Warzywa stanowią 3/4 całej warstwy, a owoce zaledwie 1/4.

5. Mniej ważna, ale jednak istotna dla młodych organizmów, bo dostarczająca energii, jest warstwa węglowodanowa, czyli pieczywo i makarony (oba pełnoziarniste!), kasze i płatki zbożowe. Pamiętajcie: nie nadają się tu płatki zbożowe zawierające cukier czy syrop glukozowo-fruktozowy itpd, żadne tam muszelki, kuleczki kakaowe itpd.

6. Warstwa mleczna to nie tylko mleko i nie tylko krowie. Może być mleko kozie! A jeśli krowie - warto zwrócić swe zainteresowanie w kierunku produktów fermentowanych: kefirów, maślanek, jogurtów oraz rozmaitych serów. Unikamy produktów zawierających dodane konserwanty, mleko w proszku i cukier.

7. Następną warstwę nazwijmy umownie warstwą białkową, choć produkty tu należące są bogate w wiele innych, cennych składników pokarmowych. Zaliczamy do niej warzywa strączkowe, jaja, ryby i mięso (unikamy mięsa czerwonego, a pozostałe mięsa zajadamy w niewielkiej ilości - do 0,5 kg tygodniowo).

8. Ostatnia w piramidzie jest warstwa tłuszczowa, do której zaliczamy tłuszcze roślinne (oleje i oliwy) oraz zwierzęce (masło, smalec). Ważnym źródłem cennych tłuszczów są orzechy (włoskie, laskowe, migdały...). Margaryn i innych tłuszczów utwardzonych tu nie ma.

9. Z prawej strony piramidy począwszy od dołu malujemy/przyklejamy:
- wodę - co najmniej 1,5 l dziennie
- cukier - skreślony!
- kawę (dorośli!) i herbatę oraz napary ziołowe
- przyprawy (pieprz, rozmaryn, lubczyk, kminek, majeranek...)
- sól - skreślamy! (ale nie całkiem, bo też jest potrzebna! Po prostu uważamy, żeby jej nie nadużywać!)
Ta prawa strona piramidy jest czymś w rodzaju jej bocznej ścianki i nie zależy od pięter.

Uwaga! W piramidzie dla dzieci i młodzieży SŁUSZNIE dorysowuje się jeszcze z boku dodatkowe obrazki przypominające o higienicznym trybie życia:
- odpowiedniej ilości snu i wypoczynku
- dbania o zęby
- dbania o prawidłową masę ciała
- ograniczenia przesiadywania przed komputerem/tabletem/telefonem

W piramidzie nie ma:
- słodyczy (choć na pociechę dietetycy polecają czekoladę gorzką zawierającą co najmniej 70% kakao oraz suszone owoce zawierające naturalnie występujące cukry: daktyle, rodzynki, morele, figi...)
- alkoholu
- pokarmów typu fast-food (hamburgery, hot-dogi...)
- napojów gazowanych
- chipsów

Na stronie Instytutu Żywności i Żywienia znajdziecie piramidy aktualne, te, z których wszyscy powinni czerpać natchnienie - na dole strony jest piramida dla dzieci i młodzieży.

Zadania dla Uczniów:

1. Zbierz i wypisz w punktach wszystkie powody dla których słodycze są niezdrowe. Które z tych powodów dla Ciebie są najważniejsze?

2. Wymień warzywa strączkowe. Dowiedz się, jakie są ważne sposoby przygotowywania ich do spożycia. Jakie, poza białkami, cenne składniki pokarmowe w nich występują?

3. Jakie mięso nazywamy czerwonym, a które białym? Dlaczego nie powinno się jadać mięsa czerwonego?

4. Dlaczego powinno się unikać jedzenia:
- oleju palmowego
- tuńczyków i halibutów
- coca-coli
- białego pieczywa
- margaryny

5. Jakie są zasady przechowywania tłuszczów? Co to jest jełczenie masła?
 

Jak zwierzęta spędziły ciepłą zimę?

W tym roku jakoś bardziej widoczne jest ocieplenie klimatu. Śniegu we Wrocławiu nie było w ogóle. W końcu lutego przekwitły krokusy, a zaczęły kwitnąć żonkile. A co słychać w świecie zwierząt?

Wiele gatunków ptaków rezygnuje z odlatywania na zimę. Zostają u nas m.in. kormorany czy żurawie. Zwłaszcza w dużych miastach zostaje sporo ptaków regularnie dokarmianych przez mieszkańców. Mamy tu już osiadłe kosy, gołębie grzywacze, kwiczoły, sikory bogatki i modraszki, a nad rzekami mewy, łabędzie, kaczki... Ornitolodzy apelują, aby w czasie odwilży, gdy temperatury są dodatnie, nie dokarmiać ptaków w karmnikach. Jedzenie wtedy łatwo zanieczyszcza się ptasimi odchodami i szybciej rozwijają się w nim chorobotwórcze mikroorganizmy, które zginęłyby w czasie mrozów. Są nawet doniesienia o masowym padaniu ptaków przy karmnikach zanieczyszczonych odchodami. Można dokarmiać ptaki jedynie w karmnikach automatycznych, gdzie możliwość zanieczyszczenia pokarmu jest niewielka.

Ptaki, które przybywały zimą w sąsiedztwo siedzib ludzkich znajdują wystarczające ilości pożywienia u siebie, dlatego przy karmnikach obserwujemy mniej rzadszych czyżyków i dzwońców.

Ptaki, które przybywały do Polski z innych regionów Europy też zasiedziały się u siebie, dlatego mniej u nas zimowych przybyszów, np. jemiołuszek. Jest też mniej gawronów, których liczebność ogólnie spada z roku na rok.

Problemy mają zwierzęta zapadające w sen zimowy. Niedźwiedzie zamiast zasypiać ciepłą jesienią spacerują po lasach i tracą rezerwy tłuszczowe. Łatwiej też wybudzają się przy ociepleniu, a są wtedy bardzo głodne!

Wiewiórki i chomiki tylko pozornie mają łatwiej, bo one przecież nazbierały sobie zapasów na zimę. Gdy jest cieplej wiewiórki wybudzają się, a gdy nie śpią - jedzą. Zjadają swoje zapasy i potem brak im pożywienia.

W czasie śnieżnych zim łatwiej poluje się wilkom. Sarny czy jelenie z trudem brną przez zaspy i stają się łatwiejszą ofiarą. W bezśnieżne zimy wilki głodują. Za to sarny, jelenie i dziki mają się coraz lepiej i skuteczniej się rozmnażają.


Z ociepleniem klimatu wiąże się fakt, że i opadów jest coraz mniej, a lata coraz bardziej upalne. Leśnicy uprzedzają, że taki stan rzeczy doprowadzi wkrótce do masowej zagłady drzew, zwłaszcza tych o płytkim systemie korzeniowym, rosnących na łatwo przepuszczalnych glebach, np. na piaskach. Mowa tu np. o lasach świerkowych.
Mogą im pomóc bobry, które budując tamy powodują powstawanie rozlewisk i umożliwiają nawodnienie większych obszarów. Bobry jednak działają na ograniczonym obszarze i wielohektarowych monokultur iglastych nie uratują. Osłabione w czasie susz drzewa są również bardziej podatne na ataki szkodników, których przybywa. Mrozy sprzyjałyby ich wytępieniu, ale ich brak...

W ciepłe zimy aktywizuję się również kleszcze i już teraz możemy je "łowić" podczas spacerów po łonie natury.
Jak ciepła zima wpływa na wirusy? Nie ma na razie wiarygodnych danych, że zmiany pór roku i warunków klimatycznych zmieniają intensywność zachorowań. Źródło: LINK