Rośliny zakwitające wiosną - część 1

Z każdym słonecznym wiosennym dniem przybywa zakwitających roślin. Wiele z nich zaczyna wiosnę od kwiatów, liście pojawią się później. Sporo pięknych gatunków ludzie zaadoptowali do swoich ogrodów i wyhodowali w tysiącach odmian, które cieszą oczy spragnione zieleni i innych barw po zimowej śniegowej monotonii.
Oto kilka z nich:

wierzba, fot. Bogusław Kokurewicz

krokusy

leszczyna

śnieżyca wiosenna, fot. Leszek Szwaja

wawrzynek wilczełyko, fot. Bogusław Kokurewicz

przylaszczka, fot. Leszek Szwaja

śnieżyczka przebiśnieg

oczar, fot. Bogusław Kokurewicz

podbiał, fot. Bogusław Kokurewicz

ciemiernik

miodunka plamista

Zadania dla uczniów:
1. Które z tych roślin są wiatropylne, a które owadopylne? Jakie cechy kwiatów mogą wskazywać sposób ich zapylania?
2. Wskaż wśród nich rośliny zielne i drzewiaste. Jakimi cechami różnią się od siebie te dwie grupy roślin?
3. Które z nich to rośliny cebulowe? Jaka jest rola cebulki?
4. Które z tych roślin są w Polsce objęte ochroną prawną? Co to oznacza?
5. Które z tych roślin nie są naszymi rodzimymi gatunkami, czyli pochodzą z innych niż środkowa Europa rejonów świata?

Jak rozpoznać gatunek drzewa?

Najłatwiej jest wykorzystać do tego liście. Warto znać też wygląd kwiatów i owoców. A gdy ich nie ma, bo jest początek marca? Warto zwrócić uwagę na korę drzewa i ogólny pokrój (czyli wygląd sylwetki drzewa, kształt korony). Na gałęziach wielu drzew można znaleźć jeszcze teraz zasuszone owoce, można też spróbować znaleźć je (i jesienne, opadłe liście) pod drzewem. Można też nauczyć się rozpoznawać rodzaje drewna: inaczej wygląda drewno lipy, a inaczej sosny... Uczeń posługuje się w tym celu dowolnym atlasem drzew, który powinien zawierać fotografie i krótkie opisy gatunków.

Zadnia dla uczniów
1. Dopasuj zdjęcia A-I do nazw drzew: akacja (właściwie: robinia akacjowa), modrzew europejski, brzoza brodawkowata, olsza czarna, dąb, buk, wierzba, kasztanowiec, sosna pospolita.

A

 

B

C

D

E

F

G

H

I

2. Wykonaj "portrety" kory 5 drzew: przyłóż kartkę papieru formatu A4 do kory i "przekalkuj" ją za pomocą kredki świecowej trzymanej poprzecznie. Korzystając z dowolnego atlasu drzew rozpoznaj na podstawie widocznych cech, jakie to drzewo i wpisz na kartce z przekalkowaną korą jego nazwę. Staraj się tak dobrać drzewa, aby było wdać różnice w wyglądzie kory poszczególnych gatunków. Polecam szczególnie czereśnię lub wiśnię, platan, sosnę, buk, dąb...

3. Odpowiedz, jakie drzewa opisano w tych zagadkach (podpowiedź PDF na tej stronie nie działa)

Jemioła

Jemioła jest półpasożytem. Zapewne uczeń z lekcji przyrody wie, co to jest pasożyt, a nawet potrafi podać przykłady pasożytnictwa. Jemioła, tak jak pasożyt, również potrafi "wykończyć" swojego żywiciela, ale potrafi też poradzić sobie częściowo sama. Czyni to dzięki temu, że ma zielony barwnik - chlorofil i w jej tkankach zachodzi proces fotosyntezy. Co zatem "wyciąga" jemioła z żywiciela - drzewa? Głównie wodę z solami mineralnymi.

Jemioła jest najlepiej widoczna na "zimowych", bezlistnych drzewach

Skąd na drzewie bierze się jemioła? Roślina ta wytwarza smaczne dla ptaków owoce. W nich znajdują się nasiona, które nie ulegają strawieniu w przewodzie pokarmowym ptaka. Jeśli jego odchody znajdą się na gałęzi, na której siedział - kiełkują i ssawki jemioły wnikają w gałąź, tak jak na poniższych zdjęciach:

Owoce jemioły

Nasiona jemioły na gałązce, fot. Mariusz Ławicki

W tym miejscu jemioła wrosła w gałązkę

Zadania dla ucznia:
1. Wyszukaj w różnych źródłach, jakie są lecznicze właściwości jemioły.
2. Rozpoznaj, jak nazywa się ptak na poniższym rysunku? Co ma wspólnego z jemiołą?

Ilustracja z książki: ABC Przyrody, Wyd. Reader`s Digest Przegląd Sp. z o. o. , Warszawa, 1997

3. Podaj przykłady innych pasożytów roślinnych: jakie korzyści czerpią ze swoich żywicieli, a jakie zasoby potrafią zapewnić sobie samodzielnie?
Zajrzyj do podpowiedzi:)