piątek, 30 grudnia 2016

Jak odrabiać lekcje?

Najlepiej szybko, prawidłowo i przyjemnie. Ba! Ale jak to zrobić, gdy człowiek jest przemęczony nawałem obowiązków, zadań dużo i jeszcze na dodatek nie wszystkie są łatwe, a niektóre wręcz trudne? Ale i na tym polu przyroda przychodzi Wam z pomocą. Już wielu ludzi wcześniej   musiało zwalczać te kłopoty. Sposób postępowania jest następujący:




Po odbyciu wszystkich zajęć szkolnych należy koniecznie coś zjeść. Najpewniej będzie to obiad, czy to stołówkowy, czy domowy, wszystko jedno. Z pustym żołądkiem źle się myśli.

Następnie należy zadbać o dawkę świeżego powietrza, a jeszcze lepiej o ruch na świeżym powietrzu. Często wystarczy po prostu droga na piechotę ze szkoły.
Jeśli mieszkacie blisko szkoły - niechby to była droga okrężna.
Jeśli mieszkacie daleko od szkoły - no cóż - jazdy środkami komunikacji zbiorowej nie można uznać za ruch na świeżym powietrzu.
Gdy się pozostaje w świetlicy - również jest z tym ciężko. Najlepiej by było, żeby przynajmniej wf był na ostatniej lekcji...

Gdy zatem nie ma okazji na dotlenienie w ruchu - zapewnijmy sobie przynajmniej wywietrzone wnętrze.

Druga ważna kwestia - spokój. Są tacy, którzy robią zadanie domowe na kolanie, na korytarzu szkolnym, wśród szalejących kumpli i dają radę. Godne to podziwu, zaiste. Ale jeśli masz taką możliwość  - usiądź w ustronnym miejscu, niech obok nie gra telewizor ani radio (śpiew ptactwa i mruczenie kota wskazane), niech obok młodsze rodzeństwo nie buduje wieży z klocków, a mama nie gada głośno przez telefon. Najlepsze jest po prostu osobne wnętrze.

Gdy przystępujemy do odrabiania lekcji trzeba się chwilę zastanowić, co jest najważniejsze. Na ogół dobry rezultat przynosi posłużenie się następującym schematem:

1. NAJPIERW odrabiamy zadanie pisemne na jutro.
2. POTEM uczymy się tego, co na jutro umieć należy.
3. NASTĘPNIE odrabiamy zadanie pisemne na następne dni.
4. NA KOŃCU uczymy się tego, co musimy umieć na następne dni.

Czasem warto wrócić jeszcze raz wieczorem do tego, co ma być wykute na jutrzejszy sprawdzian. Badania naukowe udowodniły, że najlepiej zapamiętuje się to, co człowiek powtarzał sobie bezpośrednio przed snem.

Odrabianie zadań domowych na jutro rozpoczynamy od tych najtrudniejszych. Jest to dobre rozwiązanie, bo gdy mamy za sobą kwestie sprawiające najwięcej kłopotów - te pozostałe machniemy już z lekkim sercem i bez martwienia się, ile to jeszcze ciężkich rzeczy jest do zrobienia.

Może się zdarzyć, że nie zdążycie zrealizować wszystkich 4 punktów doskonałego odrabiania lekcji. Jeśli zadnia na jutro zajmą Wam zbyt dużo czasu - na te kolejne już go brak. I jest to zrozumiałe, nie ma potrzeby się stresować. Ale gdyby się okazało, że przypadkiem zadań na jutro jest bardzo niewiele - nie zaniedbujcie punktu 3 i 4! Warto myśleć perspektywicznie - dzięki temu zadania nie spiętrzą się w wielka górę pewnego dnia i nie będziecie musieli ślęczeć nad książkami do północka.

W czasie odrabiania lekcji staramy sie nie patrzeć na zegar, żeby się nie przejmować upływem czasu ("O rany! Już ta godzina, a ja mam jeszcze tyle do zrobienia!"). Zegary chowamy. (Wyjątek: na niektórych działa to mobilizująco).

Jeśli nauki jest więcej robimy przerwy. Np. postanawiamy, że po odrobieniu polskiego i matematyki zajmiemy się jakąś zupełnie inną czynnością, nie związaną z lekcjami. Najlepiej, aby czynności tej towarzyszył ruch - idealna będzie pomoc w czynnościach domowych - wyniesienie śmieci, przygotowanie podwieczorku, zabawa ze zwierzakiem czy rodzeństwem. Pasjonaci gimnastyki mogą machnąć kilka pompek, czy przysiadów.

Pamiętajcie, aby zawsze wygospodarować czas dla siebie - na zwykłe posiedzenie we własnym domu i pocieszenie słodkim nieróbstwem. Wystarczy na to pół godziny. Nie zapomnijcie o konieczności przytulenia się do mamy czy innych ukochanych członków rodziny. Zadbajcie o pyszną kolację i dobry sen. Nie wolno ślęczeć nad nauką, książką, komputerem do późnego wieczora!

Osobiście uważam, że zdrowiej jest zgłosić następnego dnia nieprzygotowanie niż zadręczać swój organizm wieczornym, długim siedzeniem przy stole nad lekcjami, które człowieka nie interesują. Oczywiście jest to propozycja dla osób ogólnie pracowitych, które tylko przypadkowo coś przegapiły w nauce i nazbierało się tego zbyt wiele.

No i nie pozwólcie uszczęśliwić się nadmiarem dodatkowych zajęć popołudniowych - tych wszystkich kółek zainteresowań, basenów, dodatkowych angielskich itpd. Chyba, że naprawdę Was one interesują. Chyba za najpożyteczniejsze należałoby uznać zajęcia ruchowe, które możemy potraktować, jako przerywnik w nauce.

Życzę Wam jak najlepszej, najciekawszej i najmilszej nauki w Nowym Roku!

piątek, 4 listopada 2016

Jak obliczyć amplitudę temperatur?

To nie jest trudna sprawa. Wymaga chwili skupienia i po chwili będziecie liczyć, jak błyskawice! Można obliczać amplitudę temperatur w ciągu doby, miesiąca, czy roku. Zasada jest zawsze taka sama.

Co to jest amplituda temperatur?

Jest to różnica między najwyższą, a najniższą temperaturą w jakimś odcinku czasu.

Dobowa amplituda temperatur
Możliwe, że nauczyciel powierzy Wam sprawdzenie, jaka była w danym dniu temperatura o godz. 7.00 rano, następnie o 12.00 w południe, o 16-stej i o 21.00. Zapewne nie każe Wam wstawać w środku nocy, żeby spoglądać na termometr.
A powinien:)
W porze nocnej będzie zapewne najchłodniej, zwłaszcza nad ranem. A zatem lepiej byłoby nazwać Wasze obliczenia inaczej, np. "Amplituda temperatur w godzinach od 7.00 do 21.00 w dniu 13.marca 2016 roku" albo "Dzienna amplituda temperatur".
Specjaliści badają temperaturę również w nocy.

Przykład 1.
Temperatury zanotowane w ciągu dnia wyniosły:
- o 7.00  12°C
- o 12.00  18°C
- o 16.00  15°C
- o 21.00  10°C


Jaka jest amplituda tych temperatur?

Ustalamy, która temperatura jest najwyższa (18°C), a która najniższa (10°C).
Od najwyższej temperatury w danym dniu odejmujemy najniższą:
18 - 10 = 8

Odp: Amplituda temperatur w danym dniu wynosi 8 stopni Celsjusza.

Jak obliczyć amplitudę, gdy jedna z temperatur jest ujemna?

Przykład 2
Temperatury zanotowane w ciągu dnia wyniosły:
- o 7.00  -5°C
- o 12.00  0°C
- o 16.00  3°C
- o 21.00  -7°C

Ustalamy, która temperatura jest najniższa (-7°C), a która najwyższa (3°C). Właściwie kierujemy sie tu również zasadą z Przykładu 1: od temperatury najwyższej odjąć najniższą, co daje nam zapis taki:

3 - (-7)

W matematyce istnieje zasada, że gdy odejmujemy liczbę ujemną, to tak, jak gdybyśmy ją dodawali:

3 - (-7) = 3 + 7 = 10

A zatem amplituda temperatur w tym dniu wynosi 10°C.

Warto też przyjrzeć się termometrowi. Zauważcie, że od temperatury -7°C do 0°C na termometrze mamy 7 kresek. Zaś od zera do temperatury 3°C mamy 3 kreski. Żeby ustalić amplitudę temperatur musimy dodać do siebie temperaturę poniżej zera do temperatury powyżej zera.
 

 Jak obliczyć amplitudę, gdy obydwie temperatury są ujemne?

Przykład 3
Temperatury zanotowane w ciągu dnia wyniosły:
- o 7.00  -12°C
- o 12.00  -1°C
- o 16.00  -13°C
- o 21.00  -27°C

I tu też przyjmujemy zasadę: od temperatury najwyższej (-1°C) odjąć najniższą (-27°C). 

- 1 - (-27) = -1+27 = 27 - 1= 26

Odp: Amplituda temperatur w tym dniu wyniosła 26 stopni Celsjusza.

Macie tu niestety pecha dokonywania obliczeń na liczbach ujemnych, co na matematyce w klasie 4. się nie trafia, zaś na przyrodzie w klasie 4 - owszem.
Na matmie też o tym będzie mowa, ale dużo później.

Zadania dla Uczniów:
1. W jakim rejonie świata lub o jakiej porze roku zanotujemy wyłącznie ujemne temperatury powietrza?
2. Podaj przykłady rejonów świata, w których dobowe amplitudy temperatur są duże i innych, w których są mniejsze?
3. Jakie są różnice między temperaturami w dzień i w nocy w naszym klimacie?
4. Jak zmieniają się temperatury powietrza wraz ze zmianami wysokości nad poziomem morza? Zastanów się, jakie mogą być przyczyny tych zmian.
5. Co to są przygruntowe przymrozki i w jakich porach roku występują w Polsce? Jaki mają wpływ na uprawy?
6. Wyszukaj informacje o najniższej i najwyższej temperaturze zanotowanej na Ziemi. Znajdź na mapie miejsca, gdzie je zanotowano - w jakich leżą krajach? na jakich kontynentach? Jakie temperatury występują na innych planetach Układu Słonecznego?



niedziela, 11 września 2016

Tapeta na komputer, telefon i inne, podobne urządzenia

Z początkiem nowego roku szkolnego nadchodzi czas częstszego wpatrywania się w ekran komputera. Czasem trudno się do tego zabrać, zwłaszcza gdy ma się ochotę raczej pojeździć na rowerze. No to wklejcie sobie, Drodzy Uczniowie i Nauczyciele, coś miłego na dobry początek.
 
Wnętrze wiejskiej szkoły w Muzeum Wsi Opolskiej

Wszak dobre nastawienie do stojących przed nami zadań to połowa sukcesu.

Dobre tło w komputerze powinno:
- mieć stonowane, nie jaskrawe kolory
- mieć barwy zbliżone odcieniem do siebie, np. różne odcienie zieloności z błękitem, albo beżowy, brązowy, "piaskowy" (tzw. sjena palona) obok siebie
- pokazywać rzeczy miłe dla oka, ale nie zbytnio absorbujące i nie odwracające uwagi od pracy (unikamy zdjęć ulubionych potraw!)
- być dostosowane do poziomego lub pionowo ułożonego ekranu. Jeśli chcecie poziome zdjęcie umieścić w komórce pionowo - zapewne zostaniecie "poproszeni" przez Wasz sprzęt o dokładne określenie, który fragment obrazka ma być widoczny na tapecie.


Właściwie tapetą może być każde zdjęcie, najlepiej kojarzące się z miłymi wspomnieniami, np. wakacyjnymi.

Wklejam dla Was, Drodzy Czytelnicy, prezent:) Na początek nowego roku szkolnego znajdziecie poniżej obrazki-tapety, które zrobiłam w Muzeum Wsi Opolskiej - miejsca ze wszech miar godnego polecenia do zwiedzania. Namówcie na nie koniecznie Wychowawcę jeszcze tej jesieni! Lub na inny ciekawy skansen, jeśli macie daleko do Opola.

Myślałam głównie o tapecie do swojego własnego laptopa, więc wszystkie obrazki są poziome. Zdjęcia w pionowych ułożeniach do telefonu zróbcie sobie sami!

PS. Nie zapomnijcie też o wygaszaczu ekranu! A najlepiej starajcie się wyłączać komputer, jeśli dojdziecie do wniosku, że będzie Wam potrzebny dopiero za jakiś czas. Wyłączajcie też listwę zasilającą. Każda okazja do oszczędzania prądu jest dobra.













I jeszcze ciekawostka na deser: Zapraszam do lektury bloga Nauczycielki, której WSZYSCY Uczniowie w klasie wykorzystują tablety w nauce: Tableszyt w okładce na motyle

środa, 10 sierpnia 2016

Ekologiczna* kąpiel

*Ekologia jest nauką o środowisku i prawach nim rządzących. Słowo "ekologiczny" jest używane w znaczeniu "przyjazny środowisku, nie szkodzący mu". Nie jest to ścisłe, ale tak zakorzenione w naszym słowniku, że i tutaj posłużę się tym terminem i jego potocznym znaczeniem.

Jak się kąpać, żeby jak najmniej zaszkodzić czystości środowiska przyrodniczego Ziemi? Oto kilka wskazówek, do których powinni stosować się wszyscy (tj. oczywiście ci, którzy żyją w dostatniej Europie czy Ameryce, nie toczy się u nich żadna wojna i mają swobodny dostęp do wody, kosmetyków, ciepłych, dobrze oświetlonych wnętrz, sklepów itd). Chodzi o Ciebie Drogi Czytelniku.

Oszczędzaj wodę

Lepiej wziąć szybki prysznic niż kąpać się w pełnej wannie.

Ta zasada ma jednak zastosowanie wtedy, gdy prysznic rzeczywiście jest SZYBKI i nie zamierzamy dla przyjemności polewać się długo wodą, zmieniając natężenie strumienia, słuchając radia i rozkoszując się pianą. W takim wypadku wanna będzie rozwiązaniem bardziej ekonomicznym i przyjaznym środowisku.

Można jeszcze przedsięwziąć inny wariant. Umyć się energicznie i w krótkim czasie, a potem zatkać odpływ wanny i polewać swoje czyste już ciałko dla przyjemności. Do wanny z taką wodą może po nas wejść nawet drugi domownik. Wodę tę możecie też użyć do podlewania kwiatów albo wykapać w niej psa:)

Jest jeszcze wersja, która zwie się "Prysznic żołnierski":
- polać się wodą i zakręcić kran
- namydlić się dokładnie
-  odkręcić kran i spłukać ciało

Myj się mydłem w kostce zamiast żelem pod prysznic czy mydłem w płynie. Dlaczego?
- mydło w kostce jest tańsze i mniej waży, co ma znaczenie, gdy musimy dźwigać torbę z zakupami.
- mydła w płynie zawierają wodę, co sprawia, że psują się szybciej, niż mydła kostkowe, a zatem producenci muszą do nich dolewać sporo konserwantów. Konserwanty owe niekoniecznie wpływają dobrze na skórę, mogą wręcz jej szkodzić, a nie mają przecież własności myjących.
- po mydle w płynie zostaje spore opakowanie, najczęściej plastikowe, a jeśli dokonamy właściwego wyboru mydła kostkowego może się tak złożyć, ze śmieć po nim będzie bardzo mały (papierek), albo zgoła nie będzie go wcale (np. mydło z Aleppo, o ile przekonamy ekspedientkę, że nie musi go pakować).

Twój wybór? Ten po lewej stronie!


Jakie mydło w kostce wybrać? Najlepiej szare (czasem jest takie tylko z nazwy, bo naprawdę jest białe), bo jest najzdrowsze dla skóry: nie zawiera dodatków koloryzujących i aromatyzujących. Najlepiej bez opakowania lub w opakowaniu papierowym, a przynajmniej jednoskładnikowym (precz z papierkiem pokrytym folią!).

Ponadto: im mniej składników zawiera kosmetyk - tym jest zdrowszy. I dla Was i dla Planety. Dlatego proponuję

mega-ekologiczny zestaw do mycia głowy:

- szare mydło
- do ostatniego płukania woda z sokiem z cytryny lub octem (skóra lubi kwaśne środowisko)
- jeśli potrzebujecie odżywki - surowe żółtko jaja (które zawiera zestaw prawie wszystkich witamin i soli mineralnych - wszak powstanie z niego cały, kompletny i puszysty kurczak)




Ciekawostka: Czy wiecie, że witamina D powstająca w skórze pod wpływem padających na nią promieni słonecznych potrzebuje około 48 godzin, aby została przyswojona przez organizm? Przez ten czas po kąpieli słonecznej wypadałoby jej nie myć, bo w przeciwnym wypadku uszczuplimy sobie zasoby witaminy D:)

Jeśli w czasie wakacji kąpiemy się w jeziorze lub stawie nie używajcie detergentów! Mogą one bardzo zaszkodzić organizmom wodnym, niektóre mogą je nawet zabić.

Co jest najtrudniejsze? 
Odmówienie sobie żelu pod prysznic czy płynu do kąpieli, mimo, że podoba nam się ich zapach, kształt butelki, albo są niedrogie. Reklamy są sugestywne ("Podaruj sobie odrobinę luksusu") a rówieśnicy zabierają na pływalnię coraz to bardziej kolorowe i ciekawe płyny.

I na dodatek jeszcze jeden fakt: przyroda przetrwa w niezmienionym stanie, jeśli wszyscy przedsięweźmiemy te same działania, jeśli nie będą one dotyczyły tylko garstki świadomych ludzi potrafiących odmówić sobie kuszących kolorów, kształtów, zapachów, ale WSZYSTKICH ludzi

Zadnia dla Ucznia:

1. Wyszukaj informacje o historii wynalezienia i użytkowania mydła.

2. Z czego składa się najprostsze mydło? Czy można wykonać je samodzielnie?

3. Zapisz informacje o zużyciu wody na Twoją kąpiel. Odczytaj z licznika na wodę ilość zużytej wody przed i po Twojej kąpieli. Spróbuj przy następnej kąpieli użyć mniej wody. A może zrobicie rodzinne współzawodnictwo - "kto zużyje mniej wody na kąpiel?". Oczywiście przy założeniu, że wszyscy członkowie rodziny będą myli te same części ciała i nie zapomną o umyciu np. uszu:) Wyniki zapiszcie w tabelce, wtedy łatwiej je porównać.

4. Wybierzcie się do drogerii i supermarketów i obejrzyjcie mydła oferowane na sprzedaż. Które i dlaczego wydają Wam się najbardziej ekologiczne? Podajcie nazwy i producentów najlepszych mydeł, możecie zrobić im zdjęcie, albo nawet kupić i zaprezentować na lekcji.Taka darmowa reklama dla przyjaznego Ziemi producenta:)

5. Jak działa mydło? Co sprawia, że usuwa brud ze skóry?

6. Wyszukaj informację, jak radzą sobie z utrzymaniem higieny ludzie tam, gdzie mydło jest niedostępne.


środa, 1 czerwca 2016

Napoje na lato i zimę - cytaty z Małgorzaty Musierowicz

W czasie upałów ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów. We wszystkich innych porach roku - również, zwłaszcza jeśli skupiamy się na nauce lub intensywnych ćwiczeniach gimnastycznych. Oczywiście pragnienie najlepiej gasi czysta woda, ale czasem chciałoby się wypić coś smakowitego. Poniżej cytaty z propozycjami tego, co można pić dla pokrzepienia ciała i ducha. A przy okazji zjeść, ale to już inna para kaloszy:)

         "Zasiadłszy za stołem, mały Żeromski  zaczął wyjaśniać, w jaki sposób powinno się pić ten, jak to ujął, napój bogów.
         Mocną herbatę, powiedział, należy zmieszać pół na pół ze śmietanką kremową, dodać cukru trzcinowego i odrobinę rumu, po czym urozmaicić powierzchnię drobinami biszkopta. Ponieważ nie było żadnej z tych ingrediencji, wypił herbatę ze zwykłym cukrem, ale za to zjadł spory kawał ciasta."


M. Musierowicz, "Żaba", Wydawnictwo Akapit Press, Łódź, 2005



"Ale oto na stół wjechały gorące bułeczki z makiem, za nimi miód akacjowy, słoik konfitury z wiśni, herbata ze  śmietanką, domowy twaróg, chłodne mleko z cynamonem - i z twarzy Józinka znikła wszelka powaga, ustępując miejsca szczerej radości młodego, zdrowego żarłoka."

M. Musierowicz, "Sprężyna", Wydawnictwo Akapit Press, Łódź, 2008 



"Zostali usadzeni za stołem nakrytym ceratą, a babcia nakroiła dużo kromek świeżego chleba o solidnej grubości, po czym posmarowała je równiutko apetycznie pachnącym smalcem, pełnym skwarek i cebulki. Posypała wszystkie grubą, chrzęszczącą w palcach solą i ustawiła na talerzu pośrodku stołu. Nie zdążyła im jeszcze nalać do kubków  gorącej kawy zbożowej z mlekiem - a już połowy kromek nie było."

M. Musierowicz, "Dziecko piątku", Wydawnictwo Akapit Press,  Łódź, ?

Zajrzyj też do posta: "Rola wody w naszym organizmie"

Zachęcam również serdecznie do lektury książki "Całuski pani Darling" tej samej Autorki, nie tylko ze względu na ciekawe przepisy na napoje, ale też smaczne i zdrowe posiłki oraz wyjątkowe opisy wartych przeczytania książek. Świetna lektura wakacyjna!







Zadania dla Uczniów:
1. Czym lepiej gasić pragnienie w upalny dzień: wodą czy sokiem pomarańczowym? Odpowiedź uzasadnij.
2. Wyszukaj informacje o tym, jakie są właściwości mocnej kawy, herbaty, kakao. Który z tych napojów powinien być spożywany przez Ciebie najczęściej, a którego nie powinieneś pijać wcale? Odpowiedź uzasadnij.
3. Wymyśl 3 pytania do ankiety, która dostarczyłaby informacji o tym, jakie napoje najczęściej pijają  Twoi koledzy z klasy. Przeprowadź ankietę wśród co najmniej połowy klasy. Podsumuj wyniki i przedstaw je w pisemnym sprawozdaniu. Jakie są Twoje wnioski?
4. Wymyśl przepis na wakacyjny napój. Sporządź ten napój i poczęstuj nim co najmniej 5 osób. Zapytaj, czy im smakuje, czy podoba im się kolor, co chcieliby w nim zmienić (dosolić, dosłodzić?... ). Odpowiedzi zapisz. Jeśli trzeba dokonaj zmian w przepisie. Zapisz swoje wnioski.
5. Wybierz jeden z napojów z powyższych cytatów i sporządź plakat-reklamę zachęcają do jego spożywania. Pamiętaj: dobra reklama powinna przyciągać wzrok, wzbudzać emocje i zawierać rzetelne informacje!

czwartek, 21 kwietnia 2016

Smog - dodatkowe wiadomości

Nawet jednym uchem słuchając wiadomości  możecie złowić informacje o alarmie smogowym, rosnącym zanieczyszczeniu powietrza, zwłaszcza w Krakowie i innych dużych miastach Polski i o tym, jak to katastrofalnie wpływa na nasze zdrowie. Poniżej kilka informacji porządkujących ten temat, żebyście orientowali się w nim nieco lepiej. No i żebyście wiedzieli, co każdy może zrobić, aby oddychać powietrzem lepszej jakości.



Co zanieczyszcza powietrze?
- spaliny samochodowe
- dymy z domów, w których zimą spala się różne surowce, albo nieumiejętnie pali się w piecu
- dymy z kominów fabrycznych

Jak sprawdzić, czy powietrze wokół nas jest zanieczyszczone?
Można się posłużyć skalą porostową. Przyjrzyjcie się korze drzew rosnących w okolicy i porównajcie porosty, które tam znajdziecie (oby!) z tymi ze zdjęć ze skali porostowej.
 
Oto porosty na drzewie niedaleko (ok. 50 m) ruchliwej ulicy wrocławskiej - ul. Legnickiej. Nie jest ich zbyt wiele, ale pamiętajcie, że przyrosty roczne porostów są niewielkie. Na drzewach położonych bezpośrednio przy tej ulicy porostów brak.

Można też zajrzeć do Internetu na stronę Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska dla Dolnego Śląska
Dla innych regionów Polski Inspektoraty również zamieszczają podobne mapki.


Jak zadbać o czystsze powietrze?

We wnętrzach:
 - dbajcie o częste wietrzenie pomieszczeń mieszkalnych oraz klasy, w której się uczycie (najlepiej na każdej przerwie) - oczywiście przy założeniu, że na zewnątrz jest świeże powietrze

- warto często wycierać kurze wilgotną szmatką, odkurzać i wycierać podłogi na mokro - zwłaszcza w sezonie grzewczym, czyli wtedy gdy grzeją kaloryfery albo pali się w piecu

- dobrze, gdy we wnętrzach mamy sporo roślin. Przy okazji fotosyntezy produkują przecież tlen (choć dwutlenek węgla również, trudno), a poza tym trzeba je podlewać, a parująca z nich woda zwiększa wilgotność powietrza w mieszkaniu. Dzięki temu pyły i kurze nie unoszą sie w nim tak ochoczo.

- powietrze można też nawilżyć specjalnymi urządzeniami - nawilżaczami powietrza, czy nawet dzięki pojemnikom-nawilżaczom zawieszonym na kaloryferze

- nie zgadzajcie się na to, aby ktokolwiek przy Was palił papierosy. Bierni palacze, czyli ci, którzy nie palą, tylko wdychają dym z papierosów, są bardzo narażeni na groźne choroby dróg oddechowych, z rakiem na czele.  Poproście palacza o zgaszenie papierosa - działacie dla dobra Waszego własnego zdrowia.

- oszczędzajcie energię elektryczną: gaście światło w pomieszczeniach, z których wychodzicie, nie zostawiajcie urządzeń elektrycznych w trybie czuwania (wyłączcie wszystkie malutkie czerwone światełka przy telewizorze czy komputerze:), nie zostawiajcie urządzeń włączonych do gniazdka n.p.: ładowarki do telefonu, telewizora...



Na zewnątrz:
Jeśli to możliwe posadźcie w najbliższym otoczeniu dużo roślin, zwłaszcza drzew, które działają jak filtry i wyłapują z powietrza unoszące się w nim zanieczyszczenia (zwróćcie uwagę na liście drzew latem - na liściach będą widoczne pyły, które do nich przywarły, rzucają się w oczy zwłaszcza liście lip, często lepkie od spadzi, a zatem oblepione również pyłami z powietrza)

Jeśli już jest zieleń - warto o nią zadbać, aby była jak najzdrowsza i najładniejsza:
- w czasie upałów można rośliny podlać,
- upominać dzieci, które bawiąc się, czasem bezmyślnie niszczą liście czy łamią gałęzie drzew,
- rośliny nawiezione bujniej rosną, czasem wystarczy nie zgrabiać z grządki opadłych liści (zimują w nich także pożyteczne zwierzęta, parowanie wody z gleby się zmniejsza, a korzenie są chronione przed przemarznięciem),
- jeśli spadł śnieg - zgarnąć go z chodnika na grządkę, tak, aby gleba otrzymała jak najwięcej wilgoci, którą podzieli się z roślinami.

Jeśli mieszkacie w dużym mieście - korzystajcie jak najczęściej z komunikacji miejskiej.Tramwaj jest bardziej ekologiczny od autobusu. Oba te środki komunikacji dowożą ludzi masowo. Pomyślcie, co by się stało, gdyby każdy z pasażerów tramwaju chciał pojechać do pracy czy szkoły własnym samochodem?
A może wskoczycie na rower? Czasem i w dużym mieście można zaplanować trasę dojazdu rowerem wzdłuż terenów zielonych.
Bardziej przyjazny dla środowiska jest dojazd do szkoły czy pracy pociągiem zamiast autobusem.
Warto też chodzić na piechotę - jeśli mamy do pokonania 2 przystanki - dystans ten można pokonać pieszo bardzo szybko, czasem droga "na skróty" na piechotę zajmie nam w rzeczywistości tyle samo czasu, co dojazd tramwajem dłuższą trasą. A może będzie to droga, dzięki której nie będziesz wdychać spalin samochodowych wprost z ruchliwej drogi?
Jeśli siedzicie w samochodzie stojącym w korku - lepiej nie otwierajcie okna!

Zwróćcie uwagę dorosłym, którzy palą w piecu, jeśli zauważycie, że wrzucają do niego śmieci, których spalać nie powinni: plastiki, styropian, gumę, stare ubrania i buty, zużyte pieluszki niemowlęce, drewno, które jest pomalowane lub zaimpregnowane, odpady meblowe - podobne do drewnianych, zlepione z wiórków czy paździerzy - nie można patrzeć na to obojętnie! Jeśli takie rzeczy wrzucimy do komina - wyjdą z niego w postaci czarnego, cuchnącego  i trującego dymu, którym będziemy oddychać, który osiądzie na roślinach z przydomowego ogródka (które potem zjecie).
Możecie zaproponować Dorosłym, aby zajrzeli na stronę CzysteOgrzewanie.pl , gdzie można znaleźć informacje o tym, czym i jak palić w piecu, aby jak najmniej szkodzić środowisku, a przez to sobie.

W czasie zakupów:
- rezygnuj z artykułów, które przyjechały lub przyleciały z daleka i wymagały transportu lotniczego, czy samochodowego na duże odległości (a zatem wytworzenia dużej ilości spalin). Lepiej wybrać takie, które wyprodukowano jak najbliżej Twojego miejsca zamieszkania
- namów Bliskich na kupowanie energooszczędnych urządzeń domowych, a gdy mieszkacie w domu jednorodzinnym - paneli słonecznych
- kupujcie żarówki LED, jako najbardziej energooszczędne (przynajmniej na dziś:)


A jeśli Twoja Rodzina planuje przeprowadzkę...
... szukajcie nowego lokum:
- na wyższych piętrach bloków - osoby tam mieszkające są mniej narażone na zanieczyszczenie powietrza, spaliny i hałas
- z dala od ścisłego centrum miasta,
- z dala od autostrady i ruchliwych dróg
- w okolicach gęsto zalesionych
- nie w kotlinach, lecz na terenach wyżynnych lub równinnych, tam, gdzie czasem powieje wiatr, który wywieje szkodliwe dymy i pyły daleko od Waszych płuc.


Zadania dla Uczniów:
1. Wyjaśnij, co to jest smog i z czego się składa.
2. Jak smog szkodzi Twojemu zdrowiu?
3. W jaki sposób mieszkańcy miejscowości ze smogiem mogą chronić się przed jego szkodliwym wpływem na zdrowie?
4. Dlaczego tramwaj mniej zanieczyszcza powietrze niż autobus? Dlaczego lepiej dla środowiska jest dojeżdżać do pracy/szkoły pociągiem zamiast autobusem? Zaproponuj ranking pojazdów od najmniej szkodliwego dla środowiska do najbardziej szkodliwego.
5. Wyjaśnij co to jest i jak powstaje kwaśny deszcz i kwaśna mgła. Dlaczego kwaśna mgła jest bardziej szkodliwa dla roślin niż kwaśny deszcz?
6. W jaki sposób oszczędzanie energii elektrycznej ma wpływ na czystość powietrza?
7. Zorganizujcie szkolny konkurs wiedzy: "Powietrze, którym oddychamy". Poprzedźcie, go akcją plakatową na terenie szkoły. Polećcie uczestnikom książki o tej tematyce z biblioteki szkolnej, stwórzcie listę przydatnych linków - tak, aby uczestnicy konkursu mogli łatwo trafić do źródeł informacji. Może w konkursie zechcą wziąć udział również Nauczyciele?

środa, 9 marca 2016

Modele organów i tkanek ludzkiego ciała

Można nauczyć się, jak działa nasze ciało na podstawie opisów i rysunków w podręczniku. Na pewno Nauczyciel dysponuje jakimiś modelami z gipsu czy gumy:) Warto też model wykonać samemu. Przy okazji poćwiczymy nie tylko umiejętności manualne, ale mamy też okazję bez większego wysiłku, jakby mimochodem, nauczyć się, jak dany narząd jest zbudowany, często poznając szczegóły, których z podręcznika nie wyczytamy, proporcje poszczególnych części ciała względem siebie, zasadę działania organu itd. 

Poniżej zbiór linków do instrukcji, jak i z czego zrobić modele części ludzkiego ciała. W podlinkowanych postach znajdziecie też często i inne wskazówki do ciekawej nauki. Polecam!!!

Krew

Jak działają płuca?

Kręgosłup

Mózg


A może Drodzy Czytelnicy sami wykonali jeszcze jakiś inny model, albo widzieli przepis na jego wykonanie gdzieś w sieci? Chętnie dodam go do listy.


czwartek, 18 lutego 2016

Obserwacje przyrodnicze na przedwiośniu

W tym roku wczesne przedwiośnie, po kiepskiej zimie z niewielką ilością mrozów i śniegów. Tak to przynajmniej wygląda we Wrocławiu. Jest to dobry moment na wycieczkę terenową w okolicy szkoły lub własnego domu, zwłaszcza jeśli macie w okolicy tereny zielone. Nawet w dużym mieście można już zobaczyć pierwsze oznaki nadchodzącej wiosny.

Na wycieczkę warto zabrać:
- ilustrowany przewodnik z fotografiami pospolitych drzew, krzewów i roślin zielnych
- aparat fotograficzny
- torebkę na okazy, jeśli chcecie je zebrać i wyeksponować w szkole (może się przydać scyzoryk)

Co zakwita?

Leszczyna. Kwiaty zebrane w podłużne, zwisające kwiatostany. Przy dotknięciu dłonią żółty pyłek osadza się na palcach, przy potrząśnięciu lub potarciu dłonią może unosić się w powietrzu.



Olsza czarna. Kwiatostan jej jest podobny do leszczynowego, ale bardziej "solidny" i brązowawy. Udało mi się znaleźć pod drzewem zeszłoroczne owoce olszy - takie małe "szyszeczki" - poszukajcie, może Wam też się uda.




Wierzba - jej bazie/kotki zna chyba każdy...


Przebiśniegi (właściwa nazwa: śnieżyczka przebiśnieg, nie mylić ze śnieżycą wiosenną, która też niebawem się pojawi) zakwitły na moim podwórku pod blokiem. Zapewne dzikie też już można zaobserwować.





Podbiał. Co znamienne - liści podbiału jeszcze nie zobaczycie. Pojawią się dopiero po przekwitnięciu kwiatów. Jest to często spotykana cecha gatunków zakwitających wczesną wiosną.



Wawrzynek wilczełyko zakwita pięknymi, różowymi kwiatami, które mogą dostarczyć pierwszego pokarmu dla pszczół czy trzmieli. Uwaga! Jest to roślina silnie trująca, a przy tym rzadka!!! Lepiej jej nie dotykać i nie zbierać. Poprzestańcie na obserwacjach.

Oczar wirginijski jest amerykańskim przybyszem. Pięknie kwitnie i to właśnie teraz. Może uda Wam się go zobaczyć w parku?

W ogrodzie może powitać Was rannik zimowy - jego nazwa nawiązuje do tego, ze zakwita on bardzo wcześnie, jeszcze w zimie.

Fot. Leszek Szwaja


Niektóre rośliny zachęcone rosnącymi temperaturami powoli zwiększają rozmiary pączków, również kwiatowych. Spójrzcie na migdałowca:


Na trawniku można obserwować poruszoną ziemię. Wygląda to tak, jak gdyby dozorczyni chciała spulchnić glebę, żeby trochę powietrza dotarło do korzeni trawy, aby rośliny lepiej rosły. Robotę tę wykonują jednak dżdżownice, które wyszły z głębszych warstw gleby i teraz intensywnie żerują, przy okazji spulchniając, nawożąc i mieszając glebę (zajrzyjcie do posta "Ciekawostki z życia dżdżownic").

W dalszym ciągu trwa dobry czas do obserwacji gawronów, które przylatują do nas z Syberii, bo nasza zima jest dla nich lekka (zwłaszcza taka, jak tegoroczna). Powoli będą się zbierać do powrotu. Nasze gatunki ptaków już też się jednak odzywają i to o wiele chętniej i częściej niż wcześniej. Dźwięki z tego filmiku możecie sobie włączyć, jako tło do sprzątania:)



Ponieważ na drzewach liściastych jeszcze nie ma liści nadal rzucają się w oczy rośliny zimozielone, takie, jak mahonia, bukszpan czy ostrokrzew oraz drzewa iglaste. Dobrze widoczne są też jemioły (Więcej o tej ciekawej roślinie w poście "Jemioła"):



Jedyny nasz rodzimy iglak, który zrzucił liście na zimę - modrzew - powinien niedługo zacząć wypuszczać pączki.

A już wkrótce czeka nas szał krokusów, zawilców, ziarnopłonów, śnieżyc, przylaszczek i innych cudów.

Niebezpieczeństwa przedwiośnia:
Spadek temperatury. Matka Natura może nagle stwierdzić, że się pomyliła i jeszcze wróci zima ze swoimi mrozami i opadami śniegu. Wtedy wszystkie pączki i kwiaty zginą (może przebiśnieg się ostanie). Dotyczy to również owadów, które zbyt wcześnie wyszły ze swoich zimowych schronień. Niebezpieczne dla nich są też nocne przymrozki i duże wahania temperatury między dniem (zwłaszcza słonecznym), a nocą. Silne wiatry wpływają na dodatkowe obniżenie odczuwalnej temperatury.

Zadania dla Uczniów:
1. Dlaczego ogrodnicy malują pnie drzewek owocowych na biało?
2. Wyszukaj przysłowia o pogodzie w lutym, marcu i kwietniu.
3. Wykonaj gazetkę ścienną pokazującą pierwsze zakwitające rośliny przedwiośnia - mogą tam się znaleźć kwiatostany olchy, czy leszczyny, wierzbowe "kotki" i fotografie lub rysunki innych roślin. Można je wyciąć z kolorowych czasopism. O każdej z prezentowanych roślin zapisz jakieś ciekawe fakty.
4. Jakie są lecznicze właściwości podbiału i wierzby? Kiedy i jaką ich część należy zbierać do celów leczniczych?




piątek, 29 stycznia 2016

Segregowanie śmieci w domu

Wytwarzamy mnóstwo śmieci. Trzeba je segregować, po to, żeby potem zrobić z nimi coś pożytecznego. Poniżej ważne przypomnienia dla Uczniów i Rodziców, aby ich śmieci mogły zostać jak najlepiej wykorzystane.


Lekarstwa - przeterminowane, nieużywane i niepotrzebne należy pozbawić papierowych opakowań i ulotek i oddać do apteki. Apteka ma możliwość zniszczenia leków w sposób, który nie szkodzi środowisku przyrodniczemu. Nie wolno leków wylewać do zlewu czy sedesu, ani wyrzucać po prostu do śmieci. Zwłaszcza dotyczy to antybiotyków! Lepiej jednak zanosić do apteki WSZYSTKIE niepotrzebne leki.

Baterie - baterie są bardzo trujące, zwłaszcza dla organizmów wodnych. Na szczęście jest wiele miejsc, gdzie można zostawić zużyte baterie - zwłaszcza w centrach handlowych, przy dużych sklepach, we Wrocławiu nawet w Ogrodzie Botanicznym jest efektowny przezroczysty zbiornik w formie wysokiej, długaśnej rury, w każdej Biedronce też można wyrzucić stare baterie. Lepiej  nie dopuszczać do tego, żeby zestarzały się aż tak, że coś się z nich wyleje. Jest też kilka instytucji, które za używane baterie dają szkołom punkty, a za punkty prezenty. Zainteresuj się czy w Twojej szkole też odbywa się całoroczna akcja zbiórki zużytych baterii. A może Samorząd Szkolny mógłby się tym zająć? A może Ty?

Plastikowe nakrętki - są tanie, ale ludzie chętnie je zbierają na jakiś cel: a to na wózek inwalidzki, a to na hospicjum dla dzieci. Tak czy siak zbieranie zakrętek plastikowych nie jest specjalnie trudne, a może komuś pomóc. Pamiętaj: Nie wyrzucaj zakręconych pustych butelek  plastikowych do śmieci! Taka butelka jest bardzo trudna do zgniecenia, a sporo takich butli w śmieciach skutecznie utrudnia ich recykling.

Stare ubrania - tkaniny naturalne (np. bawełna, len) świetnie nadają się na szmatki do wycierania stołu, podłogi, ławki, tablicy, parapetu... Nie trzeba koniecznie kupować ręcznika papierowego ani gotowych ścierek. Jeśli ubranko jest jeszcze w dobrym stanie warto je wrzucić do specjalnego pojemnika PCK -  organizacja ta przekaże je komuś potrzebującemu. A może w rodzinie lub wśród bliskich znajomych macie kogoś komu się przydadzą? A może używane, choć jeszcze nie zniszczone zabawki przyjmie najbliższe przedszkole, żłobek, czy szpitalny oddział dziecięcy?

Szkło - wiadomo, można wrzucać szkło do pojemników na szkło białe i kolorowe. Ale zanim to szkło wyrzucimy zastanówmy się, czy się do czegoś nie przyda. Np. na przetwory domowej produkcji. Bardzo udane bukiety z suszonych roślin wkładałam zawsze w klasie do ciemnych butelek po oliwie z oliwek. Wyglądały stylowo. Szkło świetnie się nadaje do przechowywania rozmaitych płynów, bo nie wchodzi z nimi w reakcje, jak plastik, a ciemne szkło na dodatek chroni przed rozpadem np. witaminę A (rozkłada się ona pod wpływem światła). Szklana butelka z gorącą wodą świetnie grzeje zmarznięte stopy:) Można po słoju szklanym malować specjalnymi farbami tworząc piękne świeczniki czy lampiony, a nawet... lampy.

Papier czyli makulatura - zbiornik na papier powinien być przy każdej szkole i wszystkich instytucjach, które używają dużo papieru. Pojemnik na papier musi mieć jednak daszek, aby woda deszczowa się do niego nie wlewała. Niestety makulatura jest bardzo tania, więc ludzie uważają, że nie opłaca się jej zbierać. Opłaca się! Żeby nie wycinać nowych drzew na papier!

Plastiki i inne odpadki suche. Plastiki stanowią bardzo dużą część naszych śmieci - ważne żeby je zgniatać przed wyrzuceniem, żeby zajmowały jak najmniej miejsca.           





Odpadki organiczne. A cóż to takiego? To co się łatwo rozkłada, szczątki roślin i zwierząt, które zjedliśmy. Obierki z owoców i warzyw, skorupki jaj, resztki posiłków. Jeśli się ma domek jednorodzinny można zrobić sobie kompost i z czasem doczekać się świetnej ziemi, która użyźni ogródek. A gdy ktoś  mieszka w bloku? Tak planować zakupy i posiłki, aby marnowało się jak najmniej jedzenia.  Można też dokarmiać bezdomne koty  mieszkające w piwnicy lub w ogródkach działkowych. W ten sposób pomożemy im przetrwać zimę. Naukowcy apelują jednak o niedokarmianie ptaków zimujących na miejskich zbiornikach wodnych - licząc na dokarmianie zostają w miastach podczas gdy normalnie powinny je opuścić i zimować w swoim naturalnym środowisku. Nie wolno częstować ptaków jedzeniem skisłym, spleśniałym czy słonym - bo bardzo im zaszkodzi!


Złom - czyli odpadki zrobione z metali. Sprzedać (w skupie złomu)! I kupić sobie/komuś coś miłego:)










Drewno, papiery, liście, naturalne tkaniny (len, bawełna, jedwab) tak mocno zużyte, że nie da się z nich nic zrobić - można spalić. Pozostałych śmieci spalać nie  można! Zwłaszcza plastików i styropianów, którymi będziemy za chwilę oddychać, gdy wylecą z komina w postaci czarnego, śmierdzącego dymu. Lepiej nasadzić drzewa, żeby ich liście wyłapały dymy, które wypuści komin sąsiada.

Komputer, monitor, zgnieciony smartfon, mikser, które już nie działają to tzw. elektrośmieci - urządzenia działające na prąd albo na baterie. Konieczne do wywiezienia na specjalnie miejsce na wysypisku, gdzie zostaną rozebrane na różne surowce i potem dzięki temu zneutralizowane. Są też firmy specjalizujące się w odbieraniu takich śmieci, jeśli ma się ich więcej.

Żarówki - koniecznie powinny zostać posegregowane, ze względu na zawartość w nich trującej rtęci.
Więcej o żarówkach - świetlówkach mozesz sie dowiedzieć pod adresem www.zuzyteswietlowki.pl





Najlepiej postarać się jednak, aby wytwarzać codziennie jak najmniej śmieci.
Oto strona amerykańskiej rodziny, która wytwarza rocznie tylko słoik śmieci . Ma ona w Polsce naśladowników:

Odśmiecownia

OdpadyBlog



Zadania dla Uczniów:
1. Co jest w środku w bateriach? Dlaczego są tak niebezpieczne dla zdrowia?

2. Jaki wpływ na organizm ma rtęć, która znajduje się w żarówkach energooszczędnych czy starych typach termometrów?

3. Podaj jak najwięcej praktycznych sposobów, w jaki sposób mógłbyś zmniejszyć ilość śmieci, które wytwarza Twoja rodzina?

4. Zważ wszystkie śmieci wytwarzane w Twoim domu w ciągu jednego tygodnia. Oblicz, ile śmieci produkuje Twoja Rodzina w ciągu roku. Jak myślisz, które z wytwarzanych przez Was śmieci są najbardziej uciążliwe dla środowiska? Co możecie zrobić, aby ich nie wytwarzać (albo wytwarzać jak najmniej)?

5. Dowiedz się, jak należy prawidłowo przygotować i założyć kompost. Opisz i narysuj, a najlepiej opowiedz własnymi słowami na lekcji, jak to zrobić prawidłowo. Jeśli w Twoim domu, lub w domu Twoich bliskich jest już założony kompost - sprawdź, czy założono go prawidłowo. Jeśli nie - porozmawiaj o tym z właścicielami kompostu, może uda się zmienić go na lepsze.

6. Jak wyglądają rysunki-symbole na opakowaniach,  które pokazują:
a/ że trzeba dany śmieć wyrzucić do pojemnika na odpadki
b/ że produkt nadaje się do recyklingu
c/ że produkt jest szkodliwy dla zwierząt wodnych
d/ że danego produktu nie można wyrzucać do zwykłego śmietnika na odpadki
e/ że dany produkt zawiera składniki silnie toksyczne?
A może odkryjesz jeszcze inne oznakowania na opakowaniach mówiące o tym, co należy zrobić z nimi (lub resztkami po nich) po ich użyciu?

Wytnij te obrazki z opakowań i wywieś w sali przyrodniczej (np. na drzwiach) lub na korytarzu szkolnym wraz z objaśnieniami, co oznaczają (lepiej je powiększyć!).





poniedziałek, 25 stycznia 2016

Węzły

Wiązanie supłów to hobby dobre nie tylko na wakacje. I nie do końca przyrodnicze. Ale umiejętność wiązania węzłów przydaje się ludziom różnych profesji, związanych z przyrodą: chirurgom, wędkarzom, grotołazom, żeglarzom. Nie zawsze łatwo jest nauczyć się, jak prawidłowo zawiązać węzeł. Jest to dobre ćwiczenie dla mózgu. Powodzenia!


Najpierw należy pożyczyć od siostry skakankę. A jeszcze lepiej udać się do Castoramy czy innego Obi i kupić sobie kilka sznurków różnej grubości, o długości co najmniej metra, a jeszcze lepiej dwóch.

Oto kilka węzłów, które nauczyłam się wiązać podczas tegorocznych wakacji:

Skrót łańcuszkowy: "(...) to seria połączonych pętli, które można wykonać na środku długiej liny. Węzeł ten wykorzystuje się do tymczasowego skracania lin."

Węzeł kochanków: "... używany jako symbol miłości łączącej dwoje ludzi. Składa się z dwóch oddzielnych węzłów zwykłych połączonych i zaciśniętych mocno razem - każdy z nich jest lustrzanym odbiciem drugiego."


Wyblinka


W czasie nauki przydała mi się następująca książka (do wypożyczenia w mediatece we Wrocławiu):



Niektóre opisy wykonania węzłów w niej nie są szczególnie przystępne, można by je było napisać inaczej.

Strony internetowe, do których można zajrzeć, gdy chcemy się nauczyć wiązać węzły:

węzły wspinaczkowe
podstawowe węzły żeglarskie 
węzły wędkarskie

Wiązanie węzłów można ćwiczyć również w długie jesienne, czy zimowe wieczory, tak, żeby w czasie wakacji być ju z nimi wstępnie obytym:)


Zadania dla Uczniów:
1. Ułóż słowniczek 10 pojęć żeglarskich (oczywiście w kolejności alfabetycznej, z prostymi i krótkimi wyjaśnieniami). Co najmniej jedno z pojęć powinno być nazwą węzła.
2. Naucz sie wiazać 2 węzły i pokaż na lekcji w klasie. Przynies ze sobą sporo sznurków, żeby koleżanki i koledzy mogli sie nauczyc wiazania od Ciebie.
3. Wyjaśnij słowo "szanta". Naucz się śpiewć jakąś szantę i zastosuj ją przy  monotonnej czynności, np. pastowaniu podłóg przed świętami lub myciu góry naczyń. Łatwiej się pracowało?