Ptaki

Poniżej kilka zdań o pospolitych ptakach i o tym, dlaczego chcą mieszkać w sąsiedztwie człowieka oraz najważniejsze zasady dobrej obserwacji, a także zadania dla uczniów zainteresowanych ornitologią .

fot. Bogusław Kokurewicz

Zwierzęta i rośliny związane ze środowiskiem człowieka to tzw. gatunki synantropijne. Ptaki synantropijne korzystają z jedzenia, które człowiek po(d)rzucił albo nieświadomie pozostawił do ptasiego użytku (np. siejąc w ogrodach słonecznik, sadząc drzewa owocowe, czy podjadając bułkę na ławeczce i zostawiając okruszki). Ptaki synantropijne uważają, że swój dom warto zbudować przy domu człowieka, bo tu łatwiej o pożywienie i bezpieczniej. Dlatego budują gniazda w otworach wentylacyjnych budynków, na wieżach kościelnych, strychach, w żywopłotach, na drzewach stojących w pobliżu domów.

Gatunki ptaków, które często można zobaczyć w centrum miasta:
- wrona siwa
- gawron
- kawka
- sroka
- wróbel (zdarzają się 2 gatunki)
- sikora bogatka
- kos
- szpak
- gołąb
- jaskółka (oknówka lub dymówka)
- jerzyk 

Nad rzeką:
- łabędź niemy
- mewa śmieszka
- kaczka krzyżówka 
- łyska


 Zajrzyjcie do atlasu lub Internetu, aby wiedzieć, jak te ptaki wyglądają. Uwaga! Samiec może znacznie różnić się wyglądem od samicy, najczęściej bywa bardziej kolorowy.  Nie jest to jednak regułą.

Najlepiej nauczyć się rozpoznawać te gatunki dzięki obserwacjom na spacerze (do parku, na ogródki działkowe, nad rzekę, do Rynku...).

Co zabrać ze sobą:
- atlas ptaków (jak najlżejszy!), aby móc upewnić się, jaki gatunek obserwujemy.
- notes, gdzie zanotujemy miejsce i porę obserwacji, warunki pogodowe, oraz to, co w danym momencie ptak robi, a robić może wiele, np. nieść w dziobie materiał na gniazdo albo coś do zjedzenia, żerować (czyli poszukiwać pożywienia, jeść i pić), śpiewać i wydawać rozmaite inne odgłosy, czyścić pióra, dość łatwo można zaobserwować tokujące samce gołębi albo całe stada gawronów, wron, kawek przemieszczających się na noclegowiska (wieczorem) i miejsca żerowania (rano), warto zwrócić uwagę, w jaki sposób piją gołębie, a jak to robią inne ptaki.
- ziarna lub chleb - dzięki nim przywabimy ptaki - zbliżą się, aby zjeść to, co przynieśliście i można będzie się im lepiej przyjrzeć
- *aparat fotograficzny -  jeśli Rodzice się zgodzą (to drogi sprzęt, który łatwo można uszkodzić) i jeśli macie już wprawę w fotografowaniu lub wybieracie się na spacer z Rodzicem lub innym dorosłym. W przeciwnym wypadku trzeba z niego zrezygnować.
- *lornetkę - wtedy można dokładniej przyjrzeć się ptakom, które bywają płochliwe i ruchliwe i niełatwo zaobserwować ich cechy z większej odległości. Oczywiście i tu musimy uzyskać zgodę dorosłych oraz potrafić się lornetką posłużyć.

Zachowanie w trakcie spaceru obserwacyjnego: spokojne, brak gwałtownych ruchów, mało jaskrawy, wygodny strój dostosowany do pogody, obuwie sportowe.

 A gdy już będziecie wiedzieli, jakiego ptaka spotkaliście, wtedy można go będzie dokarmić tym, co lubi, a nie tym, co mamy akurat pod ręką i z przyjemnością obserwować, jak pałaszuje, śpiewa czy buduje gniazdo właśnie koło Was, a nie gdzie indziej.

Na tym drzewie ptaki spędzą noc

 

Uwaga! Wszystkie gatunki ptaków w Polsce są pod ochroną!!!

Zadania dla uczniów:
1. Wybierzcie się na spacer w celu obserwacji ptaków (można to zrobić w kilka osób razem). Przestrzegajcie wskazówek podanych w tekście powyżej. Napiszcie sprawozdanie z Waszej wycieczki. Zawrzyjcie w nim jak najwięcej informacji o miejscu i porze obserwacji, zachowaniu ptaków itd. Sprawozdanie powinno zostać zilustrowane (własne rysunki, fotografie lub zdjęcia wycięte z czasopism, wydrukowane z Internetu). Praca może być wykonana odręcznie, wspólna dla max. 3 osób.

2. Rozpoznaj, jakie gatunki ptaków przedstawiono na zdjęciach. Wybierz 2 z nich. Wypożycz w bibliotece atlas ptaków, znajdź je w atlasie, przynieś do szkoły, pokaż na lekcji. Naucz się opowiadać o nich bez zaglądania do atlasu czy własnych notatek: gdzie gniazdują, z czego budują gniazda, czym się żywią, jaki jest zasięg ich występowania (wskaż na mapie). A może znajdziesz jeszcze inną ciekawą informację o "Twoich" ptakach? Termin prezentacji uzgodnij z nauczycielem. Prezentacja nie powinna być dłuższa niż 5-10 minut.

fot. Bogusław Kokurewicz

fot. Bogusław Kokurewicz

fot. Bogusław Kokurewicz

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria

fot. Czesław Leonik - fotogaleria