środa, 5 stycznia 2011

Jaki roztwór, taki ziemniak

Co pokazuje ten obrazek?



Są to 2 plasterki ziemniaka. Jeden z nich tkwił przez 20 minut w wodzie z kranu, a drugi też w wodzie z kranu, do której dosypałam uprzednio łyżeczkę soli.


Co to jest osmoza?
Różnicy w wyglądzie ziemniaczanych plasterków winne jest zjawisko osmozy. Ziemniak, jak każda roślina składa się z komórek, które są tak małe, że nie widzimy ich okiem nieuzbrojonym. Mają jednak bardzo skomplikowaną budowę. Jedną z bardzo ważnych części ziemniaczanej komórki jest błona komórkowa, która jest półprzepuszczalna (albo inaczej wybiórcza), tzn. może przez nią swobodnie przenikać woda (na zewnątrz i do wnętrza), a inne substancje niekoniecznie. Niektóre tak, a niektóre nie. Sól tej sztuczki nie potrafi.

Komórka ziemniaczana, która znajdzie się w stężonym roztworze soli wydziela na zewnątrz całą swoją wodę. Wynika to z dążenia do wyrównania stężeń po obu stronach błony komórkowej (na zewnątrz i w środku). Jest to tak, jakby komórka "chciała" zmniejszyć zabójcze dla niej stężenie soli na zewnątrz, rozcieńczyć swoją wodą roztwór, który ją otacza.

Komórka też ma w środku troszkę "swojej" soli. Jeśli włożymy ją do czystej wody - pobiera ją do środka, znowu po to, aby stężenie po obu stronach błony się wyrównało. Komórka pęcznieje i staje się jędrna, a cały plasterek ziemniaka sztywny.

Cebula zachowuje się tak samo, jak ziemniak, gdy posypiemy ją cukrem. Z ta różnicą, że przez cebulową błonę komórkową przenikają też substancje lecznicze. W ten sposób powstaje syrop z cebuli, którym już nasze prababki leczyły suchy kaszel.

Syrop z cebuli (nie podawać po 18.00 wieczorem!)
 Pytanie dla uczniów:
1. Dlaczego posypywanie dróg solą w okresie zimowym jest niekorzystne dla drzew rosnących przy drodze?

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz