wtorek, 7 grudnia 2010

Atrament sympatyczny - odsłona druga

Dziś będzie mowa o niewidzialnym piśmie ujawniającym się pod wpływem reakcji chemicznej.

Potrzebne są:
- jodyna (czyli roztwór jodu* w spirytusie, do kupienia w aptece - służy do dezynfekcji ran)
- miseczka, do której wlewamy pół kubka wody
- sok z cytryny
- patyczek lub cienki pędzelek do pisania
- kartka papieru


Uwaga! Jodyna barwi palce i stół na żółto i brązowo. Można wykonywać to doświadczenie w rękawiczkach, zaś stół zabezpieczyć np. grubą warstwą papieru czy folii. Ewentualne plamy usuwamy spirytusem. Poproście o pomoc dorosłego!

Wykonanie:
Do miseczki z wodą trzeba wkropić 10 kropli jodyny. Do tego celu Młody Naukowiec używa zakraplacza. Jeśli go nie mamy przydatna okazuje sie buteleczka po kroplach do oczu, z której można wylać odpowiednią ilość kropli jodyny.
Na malej karteczce (takiej, która zmieści sie w miseczce) zapisujemy tajną informację za pomocą soku z cytryny.
Teraz suszymy zapisany tekst kładąc go w przewiewnym miejscu, na kaloryferze lub posługując się suszarką do włosów (wersja przyspieszona).
Odbiorca wiadomości zamacza karteczkę w wodzie z jodyną. Po chwili napis staje się widoczny. Jest, jak widzicie, biały, zaś cała otaczająca go kartka - fioletowa!

Dlaczego?
Jodyna łączy się ze skrobią znajdującą się w papierze i zabarwia ją na fioletowo. Kwas cytrynowy wchodzi w reakcję z jodyną dając białą barwę - i takie też są litery.


Trochę historii...
Aby nie wzbudzać podejrzeń szpiegów, którzy mogliby przechwycić tajną korespondencję, na ukrytej wiadomości zapisywano inną, widoczną, np. ołówkiem lub długopisem (atrament z pióra wiecznego może rozpływać się w miejscu niewidzialnego zapisu i stąd nie jest wskazany). Pisano na białym papierze, na liniach lub kratce atrament sympatyczny może pozostawić rozmazane zacieki. Bywają też atramenty sympatyczne widoczne po podświetleniu światłem ultrafioletowym. Tych używa się dziś do opisywania dzieł sztuki, które mogłyby ulec kradzieży.

*jod to pierwiastek chemiczny o symbolu I, niemetal, o ciemno stalowej barwie i krystalicznej budowie.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz