Ciekawostki o pszczołach

Wpadło mi w ręce ostatnio kilka ciekawych książek o pszczołach, pszczelarstwie i miodzie. Zapisuję Wam tu, Drodzy Czytelnicy, najciekawsze fakty. Może przydadzą Wam się, żeby zabłysnąć na lekcji przyrody? A nawet jeśli błyskać nie chcecie, KAŻDY człowiek powinien zdawać sobie sprawę z tego, jak ważne dla nas są pszczoły.

Ciekawe dane liczbowe:
- W ciągu dnia pszczoły z jednego ula odwiedzają ponad 100 000 kwiatów.

- Aby zrobić 1 łyżeczkę miodu (czyli 5 ml) pszczoła musi odwiedzić 500 000 kwiatów.
- na świecie istnieje około 17 000 gatunków pszczół. Tylko niewielka ilość tych gatunków żyje w społecznościach i produkuje miód. Najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jest pszczoła miodna (Apis mellifera ew. Apis mellifica) - człowiek wprowadził ją na kontynenty, na których wcześniej nie występowała, np. do Australii i obu Ameryk.
-  w Polsce żyje blisko 470 gatunków owadów z rodziny pszczołowatych, z czego większość to pszczoły samotnice. Nie dają nam miodu, ale są bardzo wydajne w zapylaniu roślin (bardziej niż te z ula). Ponad 220 gatunków pszczół samotnic znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.
-  wartość pracy pszczół dla polskiego rolnictwa szacuje się na 4,1 mld zł rocznie! To oznacza, że tyle pieniędzy musielibyśmy wydać chcąc zastąpić pszczoły. Warto dodać, że nie bylibyśmy w stanie tego zrobić i produkcja roślin bez pszczół spadłaby o 75%.

Niestety pszczół jest coraz mniej, a spadek ich liczebności jest bardzo szybki. Powodów jest wiele.

Dlaczego pszczoły giną?
- są wrażliwe na chemikalia stosowane do ochrony roślin przed szkodnikami
- chorują na warrozę
- nie są odporne na choroby owadzie przywożone przez ludzi w samolotach i na statkach z odległych miejsc świata
- niektórzy hodowcy nieprawidłowo je pielęgnują (całe rodziny mogą ginąć z głodu i zamarzać przez niedostatek pokarmu w zimie)
- ludzie uprawiają rośliny w wielohektarowych monokulturach - zmniejszyła się różnorodność roślin, z których pszczoły mogą zbierać pyłek i nektar, a to może osłabiać ich odporność.
- ludzie transportują rodziny pszczele na duże odległości, żeby zapylały dokładnie te rośliny, na których ludziom zależy. W nowym środowisku, do którego nie są przystosowane pszczoły łatwiej się stresują i zapadają na choroby.

Jak pomóc pszczole osłabionej, która zmarzła albo zmoczyła się?
Podać jej odrobinę miodu na łyżeczce. Umieść owada na nasłonecznionym miejscu, a gdy są upały - w cieniu. Obserwuj zwierzę - gdy się posili i odpocznie w dogodnych warunkach - odleci. W znanej sobie okolicy bez problemu znajdzie drogę.

Jak postępować przy użądleniu przez pszczołę?
Objawy użądlenia to ból, zaczerwienienie i opuchnięcie. Najpierw należy przyjrzeć się miejscu użądlenia i usunąć żądło (chwytamy paznokciami i wyciągamy). Następnie przykładamy zimny okład (super, jeśli mamy lód), sprawdza się też okład z surowej cebuli, zmiażdżonego czosnku, papki z sody oczyszczonej i wody, ewentualnie zimny okład z octu.
Osoby uczulone na jad pszczeli muszą natychmiastowo skontaktować się z lekarzem - wezwij pogotowie dzwoniąc pod nr 112 lub 999

Pamiętaj, że pszczoła po użądleniu ginie, dlatego robi to w ostateczności, gdy czuje się skrajnie zagrożona. Osy i szerszenie mogą żądlić wiele razy.

Darmowy poradnik Greenpeace (do pobrania poniżej, z wieloma bardzo ciekawymi informacjami):
Projekt: PSZCZOŁA - zostań pszczelim bohaterem, zostań pszczelą bohaterką

Książki o pszczołach (wydaje się tylko, że są przeznaczone dla maluchów - zawierają dużą porcję wiedzy podanej w przystępny sposób, a piękne ilustracje bardzo pomagają w zrozumieniu wielu skomplikowanych zagadnień, np. jak pszczoły pokazują sobie nawzajem drogę do kwiatów):

Film - nie zbyt długi, zarejestrowano tu opowieści pszczelarzy, w sam raz dla Uczniów:)

Zadania dla Uczniów:
1. Czym różni się pszczoła od osy? Jak odróżnisz pszczołę od trzmiela? Przyjrzyj się tym owadom w ogrodzie czy na łące, możesz też wykorzystać fotografie. Zapisz różnice między nimi w formie tabelki. Możesz również narysować lub sfotografować te owady. A może uda Ci się zaobserwować pszczoły samotnice, np. murarki czy miesierki?
2. Spróbuj różnych rodzajów miodu. Przygotuj prezentację w szkole (może być z degustacją:) o właściwościach zdrowotnych miodów z różnych roślin.
3. Co jeszcze człowiek może uzyskać z hodowli pszczół poza miodem i oczywistymi korzyściami z zapylania? Napisz pracę pisemną na ten temat. Możesz też podać informacje w formie listy lub tabeli.

 Ściąga:)

4. W czasie wycieczki do skansenu lub pasieki sfotografuj różne rodzaje uli. Dowiedz się kto i kiedy wynalazł ul. Jak ludzie uzyskiwali miód zanim nauczyli się hodować pszczoły w ulach? Naucz się opowiadać o tym.
5. Czy uważasz, że to w porządku, że ludzie zabierają pszczołom miód? Przedyskutujcie to zagadnienie w klasie, podzielcie się na dwie "partie" (Smakoszy Miodu i Przeciwników Ograbiania Pszczół, może powstać też partia trzecia, o jakich poglądach?) - niech każda przedstawi swój program wyborczy. Na końcu przeprowadźcie głosowanie. Która partia wygra?

I jeszcze: Film o pszczołach - zabawna bajka nie tylko na wakacje