Tworzywa sztuczne - segregowanie, recykling

Wiele się mówi i słyszy o segregowaniu odpadów i ich recyklingu. Dziś kilka informacji o plastikach i ich przetwarzaniu.

Wystarczy spojrzeć na spód lub etykietę plastikowego opakowania (np. butelki) i znaleźć  oznakowanie rodzaju plastiku, które wygląda podobnie do tego:

Trójkąt ze strzałek, a w nim cyferka określająca rodzaj plastiku. Często dodatkowo symbole literowe plastiku. Czasem sama cyferka albo sam symbol literowy.

Co oznaczają te cyferki i literki na opakowaniu? 
Rodzaj plastiku, z którego opakowanie jest zrobione. Nazwy tych plastików są długaśne i zawiłe, ale ludzie wymyślili skróty:

1 - PET
2 - HDPE
3 - PVC
4 - LDPE
5 - PP
6 - PS
7 - inne

Firmy recyklingowe najchętniej podejmują się przetwarzania odpadów zrobionych z PET i HDPE, rzadziej z PP, bo jego recykling jest droższy, ale teoretycznie każdy z tych surowców można przetworzyć, albo ponownie na ten sam produkt, albo na inne. Nie można jednak przetwarzać wszystkich plastików razem, np. pojawienie się nawet jednego opakowania z PET w topionym PVC może spowodować zupełne zniszczenie całego produktu.

Jak odróżnić plastiki, gdy nie ma na nich oznakowania?
Zajrzyj do mojego drugiego bloga: Frajda Przyrodnika!

Jak odbywa się przetwarzanie plastików?
Wszystkie plastiki są mielone, następnie magnes wyłapuje metale (jeśli się w "mielonce" zawieruszyły), inne niepożądane dodatki wytrącają się w wodzie podczas procesu mycia i suszenia. Potem to zmielone tworzywo jest przetapiane na tzw. regranulat, do którego dodaje się różne barwniki. Takie stopione tworzywo zastyga w formach, a z form wychodzą prawie gotowe wiaderka, doniczki, pudełka itd.
Spójrzcie na te plastikowe ławki w belgijskiej szkole - zrobiono je bez wątpienia z takich właśnie surowców wtórnych:

z daleka

i z bliska

Co przeszkadza w recyklingu plastików?
Zakręcone butelki plastikowe - zgniecenie ich i zmniejszenie w ten sposób ich rozmiarów jest ważne, a praktycznie niemożliwe, gdy butelka jest zakręcona. Pamiętaj! - Przed wyrzuceniem butelki plastikowej odkręć ją!
Dodatki nieplastikowe albo zbyt wiele rodzajów tworzyw sztucznych wymieszanych  razem - trzeba włożyć sporo energii w oddzielanie nieplastikowych elementów, firmy recyklingowe nie podejmują się przetwarzania wymieszanych plastików. na niektórych butelkach widnieje informacja: PRZED WRZUCENIEM BUTELKI DO KONTENERA NA PLASTIK USUŃ FOLIOWĄ ETYKIETĘ.
Jeżeli zbieracie plastikowe nakrętki, trzeba z nich usunąć styropianowe czy tekturowe wkładki, poodklejać nalepki. Przykłady nakrętek, których nie należy zbierać zobaczycie tutaj.

Gdy zatem natrafimy na kontener do zbioru plastików przeczytajmy najpierw, co można do niego wrzucić, a czego zdecydowanie nie wrzucać:

Pierwsze tworzywa sztuczne wyprodukowano nieco ponad 100 lat temu. Ich trwałość jest spora. Spotkałam się ze stwierdzeniem, że niektóre rodzaje plastików mogą rozkładać się nawet 600 lat i więcej. Szczególną plagą są woreczki foliowe, jednorazowe reklamówki. Praktycznie w każdym gospodarstwie używa się ich sporo. W dalszym ciągu rzadko używane są folie biodegradowalne (bo droższe), czyli takie, które rozkładają się szybko i bez negatywnych skutków dla środowiska.
W miarę możliwości powinniśmy starać się używać ich jak najmniej (własna płócienna torba czy plecak na zakupy!) i mimo, że są "jednorazowe" korzystać z nich jak najdłużej (szuflada w domu na woreczki, których można użyć jeszcze raz!). Szczególnie smutne wydają mi się drzewa, na których zawisły przywiane przez wiatr plastikowe torby. Straszą one szczególnie zimą, gdy na drzewach brak maskujących je liści. 

Z plastików można stworzyć naprawdę ciekawe rzeczy - spójrzcie tutaj!

Zadania dla uczniów:

1. Zrób przegląd plastików w Twoim gospodarstwie domowym. W tabeli zapisz ile plastików każdego rodzaju znalazłeś. Nadaj tytuł tabeli. Informacje w niej zawarte przedstaw w formie wykresu kołowego/słupkowego. Badaniu poddaj co najmniej 40 opakowań.

2. Zbierz 20 plastikowych zakrętek z różnych produktów. Postaraj się ustalić z jakiego rodzaju plastiku je wykonano (na niektórych będzie to zapisane). Wszystkie nakrętki przetestuj wrzucając do wody (PET tonie, pozostałe powinny pływać). Można też sprawdzić pływalność nakrętek w odniesieniu do oleju słonecznikowego - teoretycznie HDPE (gęstość: 0,93 - 0,97 g/cm3) będzie tonąć w oleju (gęstość: 0,92 g/cm3), a PP (gęstość: 0,90 - 0,91 g/cm3) będzie pływać po jego powierzchni. Napisz sprawozdanie z przeprowadzonych prób. Czy zapisy informacyjne na zakrętkach pokrywają się z wynikami Twojego badania? Nie zapomnij o wnioskach!!!

3. Wyszukaj opakowania wykonane z różnych rodzajów tworzyw sztucznych (PET, HDPE, ..). Dołącz opakowania, które są wykonane z tworzyw biodegradowalnych, na których zaznaczono dodatkowe ciekawe informacje o sposobie ich wykonania, recyklingu itpd. Przygotuj wystawę/plakat/gazetkę ścienną, na której je wyeksponujesz.  Pamiętaj, że praca powinna mieć widoczny tytuł, a przedstawione na niej próbki opakowań - opis. 

Kilka ciekawostek znajdziesz też we Frajdzie Przyrodnika - zapraszam!