Chlorofil to zielony barwnik liści roślin. Jest on wykorzystywany przez roślinę do procesu fotosyntezy. Jeśli roślina chlorofilu nie ma - używa innego barwnika, który akurat posiada. Chlorofil jest jednak najczęściej wykorzystywany do fotosyntezy.
Co jest potrzebne roślinie żeby wytworzyła chlorofil?
Światło. I to światło dzienne, naturalne, słoneczne. Roślina może też wytworzyć chlorofil przy świetle sztucznym, ale specjalnego rodzaju, naśladującym światło dzienne (chodzi tu o długość fal świetlnych, a zatem zagadnienia z fizyki, które poznacie w klasach starszych). Poza tym do tego, żeby powstał w liściu chlorofil i prawidłowo przebiegała fotosynteza potrzebny jest dwutlenek węgla, woda i rozpuszczone w niej sole mineralne, a także odpowiednia temperatura, najlepiej ok. 25 stopni Celsjusza.
Obserwacja 1
Powstawanie chlorofilu w roślinie
Należy wynaleźć kiełkującą w piwnicy (w ciemności) cebulę lub czosnek. Liście cebulowe czy czosnkowe rozwijające się bez światła są bladożółte. Wystarczy wystawić je na parapet na działanie światła. Zaobserwujcie, jak wyglądają liście po 2-3 dniach.
Obserwacja 2
Gdy już doczekacie się na parapecie ładnego szczypiorku zasłońcie jeden z liści folią aluminiową. Trzeba go szczelnie owinąć, tak, aby do liścia nie dostała się ani odrobina światła.
Pamiętajcie, żeby zasłonić tylko jeden z liści - pozostałym umożliwić kontakt ze światłem. Zastanówcie się - jaki efekt zaobserwujemy na zasłoniętym liściu po kilku dniach, np. po 3? Jaki po tygodniu? A po jeszcze dłuższym czasie? Czy ma to znaczenie, że pozostałe liście mogą swobodnie przeprowadzać fotosyntezę i wytwarzać chlorofil? Czy coś by się zmieniło, gdyby zasłonić wszystkie liście? Jak myślicie, czy dobrze przylegająca folia aluminiowa utrudnia liściowi jeszcze inny proces oprócz fotosyntezy? Zapiszcie najpierw swoje przypuszczenia, a potem je sprawdźcie. Zapiszcie przypuszczenia i wyniki obserwacji w formie tabelki. Jakie są Wasze wnioski?
Obserwacja3
Cebulę wyjętą z ciemności umieśćcie na parapecie okiennym. Jednemu z liści odetnijcie dostęp światła folią aluminiową. Po 3 dniach odsłońcie zakryty liść. Pozostałe powinny się już dość dobrze zazielenić - można porównać ich barwy.
Po jakim czasie świeżo odsłonięty liść nabierze soczystej, zielonej barwy? czy potrzebuje on więcej czy mniej czasu w porównaniu z liśćmi cebuli z obserwacji 1? Czy słoneczna pogoda ma Waszym zdaniem znaczenie? A może ważny jest jakiś inny czynnik? Spróbujcie uzasadnić odpowiedź?
Okazało się, że liście cykorii hodowane bez światła są o wiele mniej gorzkawe niż te naświetlone. Fakt ten wykorzystuje się w uprawie cykorii i sprzedaje się ją właśnie taką "rozbieloną", bez chlorofilu. Jest wtedy smaczniejsza. Podobnie postępuje się ze szparagami, choć i wersja zielona czy nawet fioletowa, w tym wypadku bez goryczki, mają swoich zwolenników.
Gdy wybierzecie się nad morze - możliwe, że uda Wam się natrafić na roślinę, która nie używa chlorofilu tylko innego barwnika. Rośliny wodne np. zielenice, brunatnice czy krasnorosty muszą używać światła przefiltrowanego przez wodę morską, a w tym wypadku nie zawsze chlorofil jest wystarczający. Im głębiej, tym z dostępem światła gorzej. Zielenicom wystarcza on, owszem, choć są to również specjalne rodzaje chlorofilu. Ale brunatnice i krasnorosty potrzebują innych barwników (karotenów i ksantofili, fikocyjaniny, fukoksantyny, fikoerytryny...)
Zadania dla Uczniów:
1. Wyjaśnij krótko pojęcie: etiolacja.
2. W jakich częściach komórki występuje chlorofil?
3. Wymień jak najwięcej warzyw, które mają jadalne, ciemnozielone liście. Które z nich jadasz najczęściej? Których jeszcze nie próbowałeś? Może warto to zrobić?
4. Ciemnozielone liście roślin są bogate w chlorofil, ale również w żelazo i kwas foliowy. Jakie funkcje pełnią te składniki w organizmie człowieka?
5. Spróbuj użyć ciemnozielonych liści pokrzywy do farbowania wielkanocnych jaj (mocny wywar pokrzywowy z octem - włożyć do niego ugotowane jaja, najlepiej białe - im dłużej będziemy jaja trzymać w wywarze - tym kolor intensywniejszy).
6. Dlaczego liście drzew jesienią zmieniają kolory?
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz