Obliczanie amplitudy temperatur

Z obliczaniem amplitudy temperatur Uczeń szkoły podstawowej styka się dwukrotnie. Po raz pierwszy - gdy uczy się odczytywać temperaturę z termometru zaokiennego, i po raz drugi - gdy poznaje różne klimaty Ziemi. Rzecz jest nietrudna. Instrukcja poniżej.

Amplituda temperatur - różnica między najniższą i najwyższą temperaturą (odnotowaną w określonym odcinku czasu, np. w ciągu dnia, doby, miesiąca, roku).


Przykład 1
Uczeń odczytał temperaturę powietrza 4-krotnie w ciągu dnia: o 6 rano wynosiła ona +2° C, o 12 w południe +26° C, o17 po południu +23° C, zaś wieczorem o godz. 21 +15° C. Jaka jest amplituda temperatur w ciągu dnia?

Rozwiązanie
Trzeba znaleźć temperaturę najwyższą (+26° C) i najniższą (+2° C).  Od najwyższej odejmujemy najniższą i otrzymany wynik jest właśnie amplitudą temperatur w ciągu tego dnia od godziny 6 rano do godz. 21 wieczorem.

26 - 2 = 24

Gdy temperatury w ciągu dnia okażą się i dodatnie, i ujemne obliczenia wyglądają podobnie, z jednym tylko haczykiem. 

Przykład 2
Uczeń odczytał temperaturę powietrza 4-krotnie w ciągu dnia: o 6 rano wynosiła ona -10° C, o 12 w południe +3° C, o 17 po południu 0° C, zaś wieczorem o godz. 21 -2° C. Jaka jest amplituda temperatur w ciągu dnia?

Rozwiązanie
Postępujemy tak samo, jak w Przykładzie 1, a zatem szukamy temperatury najwyższej (+3° C) i najniższej (- 10° C).  I tutaj od temperatury najwyższej odejmujemy najniższą:

+3 - (- 10)

Trzeba pamiętać, że gdy odejmujemy liczbę ujemną i znak odejmowania powtarza się obok siebie dwukrotnie, tak jak w zapisie powyższym, trzeba ten zapis zamienić na znak "+", czyli

+3 - (- 10) =  +3 + 10 = 13

I to jest właśnie poszukiwana odpowiedź: Amplituda temperatur w ciągu tego dnia wyniosła 13° C.

Pamietaj! Przy amplitudzie temperatur nie wpisujemy znaku "+" ani "-" !!!

A gdy już jesteście w klasie 6 i macie przed oczami wykres podobny do tego:

też trzeba ustalić która z temperatur tu podanych jest najniższa, a która najwyższa. Dane te odczytujemy z pionowej osi z boku diagramu (po lewej stronie). Tutaj dla ułatwienia wpisano te dane na krzywej temperatur w każdym miesiącu.

Pułapka: odczytanie zamiast temperatur ilości opadów. To był jak dotąd, najczęściej popełniany przez Uczniów błąd jaki udało mi się zaobserwować. Warto spojrzeć co napisano na górze wykresu - po lewej stronie widnieje zapis T (° C), a po prawej "Opad (mm)". Teraz wszystko jest jasne.
Nie dajcie się złapać w pułapkę: Zmiany temperatur obrazuje linia krzywa, nawet nie patrzcie na słupki pokazujące ilość opadów w każdym miesiącu. .

Jeśli średnia temperatura najgorętszego miesiąca wyniosła +32° C, zaś najchłodniej (+26° C) było w  lipcu i sierpniu to znowu stosujemy odejmowanie: od najwyższej temperatury odejmujemy najniższą.

32 - 26 = 6° C

A gdy temperatury w ciągu roku są i dodatnie i ujemne, jak na tym wykresie:

 znowu stosujemy zasadę: od najwyższej temperatury odjąć najniższą, czyli:

+16 - (-37) = 16 + 37 = 53° C

Odp: Amplituda temperatur w ciągu roku wynosi 53° C

Zadania dla Uczniów:
1. Na podstawie wykresu 1 lub 2 zaprojektuj i narysuj tabelkę, w której zamieścisz dane dotyczące średnich temperatur w każdym miesiącu oraz obliczoną średnią temperaturę w ciągu roku.
2. Dowiedz się kiedy i gdzie zanotowano najwyższa i najniższą temperaturę na Ziemi. Oblicz jaka jest amplituda temperatur na Ziemi.
3. Jakie temperatury odnotowuje się na Marsie i Wenus? Czy amplitudy temperatur sa tam porównywalne z ziemskimi?

P.S. Obydwie fotografie pochodzą z podręcznika do geografii do klasy 1 gimnazjum autorstwa E. Dudka i J. Wójcika, Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Wrocław, 1999.